Het is een feit: de toekomst komt als een hogesnelheidstrein op uw bedrijf af. En de sleutel om in deze snel veranderende wereld te overleven, is innovatie. Een interview met Open innovatie expert Wim Vanhaverbeke.

Hoe zit het met de innovatiezin van onze kmo’s?

Het is geen verrassing dat professor Vanhaverbeke gastspreker was op het start-event van de ‘Trends Gazellen’. Succesvol innoveren is één van de eigenschappen die sterk groeiende, competitieve bedrijven met elkaar delen. “En toch schort er nog iets aan de innovatiezin van onze kmo’s”, aldus professor Vanhaverbeke . Hij legt meteen de vinger op de zere plek:

“Te veel bedrijven beseffen niet dat ze alleen door te innoveren concurrentieel kunnen blijven en zullen overleven.”

Volgens Vanhaverbeke ligt het voor een deel aan de ondernemingscultuur in ons land. “Als je onze bedrijven vergelijkt met die in Scandinavië, UK, Duitsland en vooral Nederland, dan zie je dat ze daar sneller hulp van buitenaf zoeken om hun strategie te analyseren. In België kijken ondernemers eerder koppig naar zichzelf en blijven ze overtuigd van hun eigen gelijk.” Ook al staat het water aan de lippen staat van vele van onze kmo’s, toch is hij niet pessimistisch over de kansen die de bedrijven hebben. “Het voordeel van kleine bedrijven is dat ze heel snel kunnen schakelen, eens ze de beslissing hebben genomen. Dat heb ik gelukkig al bij verschillende kmo’s kunnen vaststellen.”

Hoe kan open innovatie helpen?

Met open innovatie doorbreekt je de grenzen van je bedrijf en zet je de poort open voor samenwerkingsverbanden en kennisdeling met externe partners. Denk bijvoorbeeld aan start-ups, andere bedrijven, onderzoekscentra en universiteiten. Het geeft je dus de mogelijkheid om je bedrijf naar een hoger niveau te tillen en beperkingen op het vlak van tijd, budget en know-how te overstijgen. Je goed informeren over de vele voordelen is zeker de moeite waard.

Het valt Prof Vanhaverbeke ook op dat het vooral bedrijfsleiders zijn, die open innovatie al hebben omarmd, die andere bedrijfsleiders kunnen overtuigen.

"Ik zie het als mijn taak om ze bewust te maken van de uitdagingen en de opportuniteiten van open innovatie,  maar ik besef dat ze pas echt overhaald worden door hun peers. Ook banken, beroepsverenigingen en universiteiten kunnen een grote rol spelen in het bewustwordingsproces bij bedrijfsleiders. Maar de meeste bedrijven worden pas over de streep getrokken als ze succesvolle voorbeelden zien bij andere bedrijven.“

Enkele hardnekkige misverstanden

Er bestaan rond open innovatie een aantal hardnekkige misverstanden, die ervoor zorgen dat onze bedrijven er huiverig tegenover staan.

“Het belangrijkste misverstand is dat innovatie per definitie technologie-gedreven is”, weet Vanhaverbeke.

“Innovatie gaat in wezen over het verwerven van kennis, en dat kan technologische kennis zijn, maar evenzeer kennis over klanten, over de markt of over manieren om samen te werken. Het is dan zaak om die kennis in te passen in jouw business model, of om radicaal het roer om te gooien. Een mooi voorbeeld is Curana, dat van een fabrikant van spatborden voor fietsen via een strategische keuze om op design te focussen, uitgroeide tot de ‘Apple’ onder de fietsonderdelen. Een schitterend idee trouwens om juweelontwerp te integreren…”

Een ander misverstand is dat je met ‘open innovatie’ het risico loopt dat je kennis wordt gestolen. “Je moet uiteraard niet naïef in een open innovatie samenwerking stappen. Uiteraard moet je goede afspraken maken over eigendomsrecht en IP (intellectual property, red) maar dat betekent niet automatisch dat een bedrijf eigenaar moet zijn van de IP. Het is vaak een kwestie van vertrouwen opbouwen en bereid zijn om een zekere mate van risico te nemen.”

Samenwerking organiseren

Centraal in open innovatie staat de capaciteit van een bedrijf om samen te werken met de buitenwereld. En dat blijkt eens zo moeilijk voor grote bedrijven. Professor Vanhaverbeke: “Je zou denken dat innovatie binnen de grote corporates een vaststaand feit is. Niets is minder waar. Ook zij worstelen met de manier waarop ze kunnen samenwerken met de buitenwereld.”

Open innovatie moet je strak regisseren, vindt hij. “Als groot bedrijf moet je eerst een venster naar de buitenwereld creëren, zodat andere bedrijven zien wat mogelijk is en wat niet. Intern is het belangrijk dat medewerkers weten welk ‘innovatiemandaat’ ze krijgen. Verder moet je een de ICT-infrastructuur en organisatiestructuur op poten zetten waardoor je met partners effectief kan werken. Dat kan bijvoorbeeld onder de vorm van een incubator of accelator, waarin andere bedrijven kunnen werken.”

“Maar alles vertrekt bij de duidelijke afspraken die je maakt. Om een boutade te gebruiken: open innovatie is succesvol in de mate dat je bepaalde dingen gesloten houdt. In een samenwerking moet je duidelijk maken welke technologie of kennis van jou is en wat gebruikt mag worden. Als je samen kennis ontwikkelt moet je van meet af aan afspreken wie de eigendom van de kennis bezit en hoe die kennis via licenties ed. kan gebruikt worden.”

Zorg voor snelle successen

Het vraagt dus heel wat vaardigheden om open innovatie te organiseren. “Ik raad bedrijven dan ook altijd aan om klein te beginnen. Begin met een duidelijk afgebakend project waarbinnen je kan experimenteren en leren van de fouten. Zorg voor vroege successen, zodat je de rest van het bedrijf meekrijgt. Al te vaak valt in een groot bedrijf een innovatieproject stil door gebrek aan interesse van de business units. Want in een tweede, meer kritische fase moet je proberen om de projecten die gelukt zijn, de kennis die opgedaan is, in te brengen in de organisatie. Open innovatie moet met andere woorden gedragen worden door heel de organisatie en passen in de bredere strategische visie van een bedrijf, of dat nu groot of klein is.”

BNP Paribas Fortis is klaar voor de mobiliteit van morgen. Onze bijdrage gaat veel verder dan het leasen van elektrische voertuigen, zegt Laurent Loncke, General Manager Retail Banking en lid van het directiecomité van de bank.

Hoe kunnen bedrijven van mobiliteit een van de hefbomen maken van hun transitie?

“Als we alleen kijken naar het voertuiggebruik, kan de overstap van fossiele naar elektrische energie de CO₂-uitstoot verminderen met een factor vier. Die verandering wordt meer dan ooit fiscaal aangemoedigd in ons land. Vanaf 2035 is de verkoop van auto's met verbrandingsmotoren ook verboden in de Europese Unie. Of het nu gaat om de bedrijfsvloot of de bedrijfswagens voor het personeel, elk bedrijf heeft er belang bij te kiezen voor elektrisch rijden. En dat naast andere vormen van mobiliteit.”

Hebben alle bedrijven dat begrepen?

“Vandaag zijn twee op de drie nieuwe voertuigen bedrijfswagens. En 80% van die bestellingen zijn elektrische voertuigen. Dat is ook het geval bij onze partner Arval.”

Bedrijven spelen dus een voortrekkersrol in deze transitie?

“Zeker. In de eerste plaats omdat bedrijfswagens de tweedehandsmarkt voeden. Dat zal elektrisch rijden voor iedereen toegankelijker maken. Vervolgens omdat wie voor een elektrische auto kiest zijn vrienden en familie kan aanmoedigen hetzelfde te doen. Onze recente Profacts-studie toont aan dat 85% van de eigenaars van een elektrisch voertuig tevreden tot zeer tevreden is dat ze de stap hebben gezet. Maar 42% van de Belgen is nog terughoudend. De helft van hen is bang dat hun batterij leeg is voordat ze kunnen opladen.”

Is die angst terecht?

“Niet helemaal. De meeste automobilisten voelen zich pas comfortabel met een bereik van 500 kilometer, ook al rijden ze maar enkele tientallen kilometers per dag. Los daarvan is het absoluut noodzakelijk om het oplaadnetwerk verder te ontwikkelen. Voor veel mensen, vooral in steden, is het niet mogelijk om thuis een oplaadpunt te installeren. BNP Paribas Fortis draagt bij aan de uitbreiding van het oplaadnetwerk via de participatie in Optimile. Deze Gentse scale-up biedt softwareoplossingen aan voor het opladen van elektrische wagens en ontwikkelt strategische partnerschappen voor de installatie en het onderhoud van oplaadpunten.”

Kan een elektrische auto worden opgenomen in het verloningspakket van elke werknemer?

“Tegenwoordig verschijnen er minder dure voertuigen op de markt die toegankelijk zijn voor het midden- en lager kader. Daarnaast telt bij een elektrische wagen vooral de Total Cost of Ownership. En die totale kosten liggen veel lager dan bij een voertuig met een verbrandingsmotor. Vaak heeft men er alle belang bij om voor leasing te kiezen. We bieden een volledig en op maat gemaakt aanbod aan alle bedrijven, ongeacht hun omvang en behoeften.”

Wat bedoelen jullie precies met een 'compleet aanbod'?

“Naast leasing bieden we dankzij onze vele partners ook oplaadoplossingen aan thuis of op het werk, een oplaadkaart voor openbare netwerken, de automatische terugbetaling van het stroomverbruik thuis, een app om oplaadpunten te vinden en opleidingen in elektrisch rijden.”

Een volledig ecosysteem dus?

“We willen meebouwen aan de mobiliteit van morgen. Door ze te financieren, via krediet of leasing, te verzekeren, maar ook door samen te werken met partners buiten onze traditionele activiteiten. Zoals het al eerder vermelde Optimile, en Touring, een organisatie die garant staat voor betrouwbaarheid.”

Maar mobiliteit gaat toch niet alleen over de auto?

“Wij willen eerder de relatie met de auto heroverwegen. Gezien de klimaatdoelstellingen en de toenemende schaarste aan grondstoffen, is het onmogelijk om elke verbrandingsauto te vervangen door een elektrische. Arval biedt een uitgebreide expertise aan bedrijven die mobiliteit anders willen bekijken. We helpen hen om hun behoeften te analyseren, alternatieven voor de auto te vinden, een mobiliteitsbudget ter beschikking te stellen of een mobiliteitsbeleid op te stellen. We bieden fietsleasing aan, al dan niet in combinatie met autoleasing. We geloven sterk in multimodaliteit en mobility as a service-oplossingen: de mogelijkheid om verschillende vervoersmodi te combineren en er gemakkelijk voor te betalen. Dat is ook een van de specialiteiten van onze partner Optimile.”

Staan bedrijven en hun werknemers open voor deze boodschap?

“Het idee dat werknemers niet langer zeggen 'ik heb zoveel voor mijn auto in mijn salarispakket', maar eerder 'ik heb zoveel voor mijn mobiliteit', wint terrein. Betalen voor gebruik in plaats van bezit zien we al in fitness of streaming. Mobiliteit gaat dezelfde weg op, met deelauto's en forfaitaire abonnementen die het kostenplaatje voorspelbaarder maken voor bedrijven en particulieren. Maar de snelheid van deze verandering hangt ook af van het succes van het federale mobiliteitsbudget, dat moeilijk van de grond komt.”

 

BNP Paribas Fortis nv – Warandeberg 3 – B-1000 Brussel – BTW BE 0403.199.702 – RPR Brussel

Optimile nv – Sassevaartstraat 46 bus 204, 9000 Gent – RPR Gent – BTW BE 0648.837.849 – www.optimile.eu - BNP Paribas Fortis nv bezit een deelneming van meer dan 10% in Optimile nv.

Arval Belgium nv, Ikaroslaan 99, 1930 Zaventem – RPR Brussel – BTW BE 0436.781.102

Touring nv, Koning Albert II-laan 4 B12, 1000 Brussel – RPR Brussel – KBO BE 0403.471.401, is ingeschreven onder dit nummer bij de FSMA, Congresstraat 12-14, 1000 Brussel, en handelt als verbonden agent, vergoed door commissies, voor AG Insurance nv. AG Insurance nv bezit een deelneming van meer dan 10% in Touring nv.

De drie gewesten van ons land voorzien in een reeks subsidies voor bedrijven en zelfstandigen die investeren. Onze experten scheppen klaarheid en helpen u bij de indiening en opvolging van uw dossier.

De modaliteiten, bedragen en voorwaarden van investeringssteun verschillen sterk van gewest tot gewest. Welke regelgeving van toepassing is, hangt af van de ligging van de exploitatiezetel waar de investeringen worden gedaan. De maatschappelijke zetel heeft daar geen invloed op en kan in eender welk land gelegen zijn. Bovendien blijft een subsidieaanvraag een vrij zwaar administratief proces. Daarom zorgen onze experts voor alle stappen, van het indienen van de premieaanvraag tot het bekomen ervan.

Uitgebreid steunpakket in Vlaanderen

Vlaanderen kent verschillende soorten subsidies toe. De belangrijkste voorbeelden daarvan zijn de strategische transformatiesteun, de ecologiepremie, de strategische ecologiesteun, de kmo-portefeuille en de groeisubsidie.

Elke vorm van steun is gericht op verschillende soorten investeringen of bedrijven. Ook het subsidieniveau varieert sterk en gaat van 8% voor een strategische investering in een groot bedrijf tot wel 50% voor consultancykosten van een kmo.

Onze experten bekijken de verschillende subsidiemogelijkheden samen met u. Vervolgens brengen ze u in contact met een specialist van VLAIO, het Agentschap Innoveren & Ondernemen in Vlaanderen, die de fakkel van ons overneemt en u verder begeleidt bij uw aanvraag.

Klassieke en ecologische steunmaatregelen in Wallonië

In Wallonië zijn de investeringssubsidies voorbehouden voor bedrijven die actief zijn in een beperkt aantal sectoren. Activiteiten die niet in aanmerking komen, zijn bijvoorbeeld de detailhandel, de transportsector of de vrije beroepen.

De modaliteiten verschillen bovendien naargelang de grootte van het bedrijf. Kleine bedrijven moeten een bedrag van minstens 25.000 euro investeren. Voor grote bedrijven gelden hogere drempels en zij moeten investeren in een ontwikkelingsgebied.

Concrete voorbeelden van investeringen voor professioneel gebruik die in aanmerking komen, zijn onder meer de aankoop of de bouw van vastgoed, de aankoop van een terrein of de aankoop van nieuw bedrijfsmateriaal.

De basispremie varieert van 4% tot 6%. Verhogingen zijn mogelijk wanneer banen worden gecreëerd, bij een innovatieve aanpak, bij diversifiëring in het buitenland enz. Voor projecten die het gebruik van duurzame energie en de bescherming van het leefmilieu bevorderen, kunt u een hogere premie krijgen tot 20%.

Merk op dat u de aanvraag moet indienen voor u een definitieve verbintenis aangaat. Investeringen waarvoor u al een offerte hebt ondertekend, kunnen dus niet meer worden gesubsidieerd.

Onze experten begeleiden uw bedrijf met plezier bij alle stappen.

De overvloedigste subsidies in Brussel

De Brusselse premie voor (im)materiële investeringen of werken kan worden toegekend in de meeste sectoren. In totaal komt ongeveer 80% van de economische activiteiten in de hoofdstad in aanmerking voor subsidies. De twee grootste uitzonderingen zijn het onderwijs en de vastgoedsector.

Om een subsidie te kunnen ontvangen, moet het investeringsproject ten minste 10.000 euro bedragen voor een beginnende ondernemer en minstens 15.000 euro in de andere gevallen, naargelang de grootte van het bedrijf. De investering moet bovendien bestemd zijn om een bestaande activiteit verder te ontwikkelen of te verbeteren. Een activiteit eenvoudigweg vervangen door een andere is niet toegestaan.

De subsidie kan oplopen tot 30% van het investeringsbedrag, met een gemiddelde van 12,5%. Het subsidieniveau hangt af van een reeks criteria, zoals starter zijn of het aantal werknemers met meer dan 30% verhogen.

In de loop van 2024 zal de hervorming van de steunmaatregelen de premies voor duurzame projecten en projecten in het kader van de circulaire economie nog verder versterken.

Ook in Brussel moet u de aanvraag indienen voor u een definitieve verbintenis aangaat. Investeringen waarvoor u al een offerte hebt ondertekend, kunnen dus niet meer worden gesubsidieerd.

En ook hier kunt u rekenen op de begeleiding door onze experten tijdens elke stap van het proces.

Eind mei brachten BNP Paribas Fortis en de Universiteit Antwerpen een groep experts samen om de vele uitdagingen rond de decarbonisatie van de maritieme transportsector te bespreken. Wat moet je onthouden?

De leerstoel BNP Paribas Fortis Transport, Logistiek en Havens werd twaalf jaar geleden opgericht en is verbonden aan de Universiteit Antwerpen. Hij voert uitgebreid onderzoek naar concrete en innoverende manieren om een steeds veerkrachtiger – en duurzamer – maritiem ecosysteem te creëren.

Na het succes van de eerste twee grote evenementen in 2017 en 2019 besliste de leerstoel om dit jaar opnieuw een samenkomst te organiseren. Zo kwamen op 25 mei 2023 een reeks specialisten en actoren uit de haven- en maritieme sector samen in de gebouwen van BNP Paribas Fortis in Antwerpen. Daar bespraken ze de impact van decarbonisatie op het maritieme ecosysteem.

Dit zijn hun voornaamste conclusies ...

1 – We moeten een versnelling hoger schakelen

Maritiem transport is momenteel de meest koolstofzuinige vorm van commercieel vervoer, op basis van de CO₂-uitstoot per ton en per kilometer. Maar het kan beter.

Tot dusver gaven de spelers in de sector de voorkeur aan snelle winsten. Bijvoorbeeld door de schroeven van schepen te wijzigen en hun snelheid aan te passen. Maar op 25 mei kwamen de experts overeen dat het nu tijd is om te experimenteren met nieuwe brandstoffen en technologieën en te evolueren naar (bijna) emissievrije brandstoffen. Het tempo van de verandering versnelt, maar er is nog geen mirakeloplossing. De kosten (en risico's) zijn enorm.

2 – Eén en slechts één internationale regelgeving graag!

Het reglementaire kader is complex en evolueert voortdurend.

Tegen 2030 verbindt de International Maritime Organization (IMO), die afhankelijk is van de VN, zich ertoe de koolstofproductie van alle schepen met 40% te verminderen ten opzichte van 2008. En met 70% tegen 2050.

De Europese Unie verbindt zich ertoe om de uitstoot van broeikasgassen in het maritiem vervoer tegen 2030 met minstens 55% te verminderen, in vergelijking met 1990. Tegen 2024 zal een emissiehandelssysteem (ETS) van toepassing zijn op alle schepen van meer dan 5.000 bruto ton van en naar de havens van de EU.

Kortom: de dingen bewegen in de goede richting. Maar volgens de spelers in de sector zijn er heel wat regionale en supraregionale programma's die parallel blijven lopen. En dat brengt een administratieve en financiële overlast met zich mee.

Op 25 mei bereikten alle stakeholders een akkoord over twee punten: ten eerste is een uniek internationaal beleid noodzakelijk, aangezien het om een wereldwijde sector gaat. En ten tweede moeten spelers die de regels niet naleven, worden bestraft.

3 – De transitie naar koolstofneutraliteit 

De investering die nodig is voor de bouw van nieuwe, groenere schepen wordt geschat op 5.000 miljard dollar tegen 2050. De kosten voor de modernisering van de bestaande vloot zijn nog niet bekend, maar zullen niet min zijn ... Bovendien zal de investering om de haveninfrastructuur te vernieuwen gigantisch zijn.

4 – Grote onzekerheid over de beste brandstof en/of technologie

Wat wordt de brandstof of technologie van de toekomst? De meningen lopen uiteen.

Veel brandstofsoorten met een lage uitstoot zullen waarschijnlijk enige tijd naast elkaar blijven bestaan. Elektriciteit zal alleen worden gebruikt op kustschepen, veerboten en bepaalde trailers. Grote schepen zullen vloeibaar aardgas (LNG) of vloeibaar petroleumgas (LPG) gebruiken, of methanol, ammoniak en misschien zelfs biobrandstoffen.

Het transport over lange afstanden zal in eerste instantie afhangen van de zware brandstof, eventueel met koolstofafvang en -opslag. Waterstof heeft potentieel, maar de dichtheid, opslag en manipulatie ervan roepen vragen op. Ook wind, zonne-energie en kernenergie blijven niet achter.

Maar het echte probleem vandaag is dat als het aantal schepen dat met schonere brandstoffen kan werken, effectief toeneemt, die brandstoffen nog niet voldoende internationaal beschikbaar zijn. Het aanbod ligt met andere woorden beduidend lager dan de vraag.

5 – Banken spelen een sleutelrol

Banken spelen een sleutelrol in de financiering van de energietransitie. In 2019 hebben elf financiële instellingen – voornamelijk Europese instellingen, waaronder de groep BNP Paribas – de Poseidon-principes ingevoerd, die de overgang naar koolstofarme shipping ondersteunen. Dankzij dat wereldwijde kader kan de koolstofintensiteit van bankleningen voor de maritieme sector worden gemeten en is die voor iedereen bekend. Vandaag zijn er 24 ondertekenaars, waaronder Japanse financiële instellingen. En dat is goed nieuws.

Graag meer info?

De presentaties, video's en foto's van het evenement van 25 mei 2023 zijn beschikbaar op deze pagina.

Op 12 oktober werden de winnende bedrijven door onze bank en de Belgian Venture Capital & Private Equity Association in de kijker gezet. Met de steun van private equity legden ze alle drie een opmerkelijk groeitraject af.

De winnaars van de Private Equity Awards 2022 zijn bekend. Het was al de vijfde keer dat BNP Paribas Fortis dit event organiseerde samen met de Belgian Venture Capital & Private Equity Association (BVA). Naast een bekroning van Belgische groeibedrijven is dit een mooie gelegenheid om de meerwaarde van durfkapitaalinvesteerders in de verf te zetten voor zowel startende, snelgroeiende als mature bedrijven.

En de winaars zijn …

De drie winnaars werden geselecteerd uit negen genomineerden onderverdeeld in drie awardcategorieën: Venture capital, Growth en Buy-out bedrijf van het jaar.

Qover werd verkozen tot ‘Venture Company of the Year’. Deze award beloont jonge ondernemingen die met de steun van een venture capital-investeerder een innovatief product of dienst ontwikkelen en op de markt brengen.

Qover stelt elk digitaal bedrijf in staat om verzekeringen in te bedden in zijn waardepropositie. Het bedrijf bouwde een techplatform dat elk verzekeringsproduct in een paar dagen in elke markt, in elke taal en in elke munteenheid kan lanceren. Het bedrijf is klaar om internationaal op te schalen en werd geloofd om zijn innovatieve en disruptieve bedrijfsmodel.

Lansweeper sleepte de titel van ‘Growth Company of the Year‘ in de wacht. Deze categorie omvat ondernemingen die hun activiteiten fors uitbreiden via organische groei of acquisities. Ze brengen een financiële partner aan boord die geen controle beoogt.

Lansweeper is een IT Asset Management-platformprovider die bedrijven helpt hun IT-apparaten en netwerk beter te begrijpen, te beschermen en centraal te beheren. Het bedrijf ontwikkelde een softwareplatform om alle soorten technologiemiddelen, geïnstalleerde software en gebruikers te inventariseren. Naast het neerzetten van een uitstekend financieel track record, slaagde het bedrijf erin om internationaal een stevige voet aan de grond te krijgen.

Sylphar won in de categorie ‘Buy-out Company of the Year’. Dit zijn ondernemingen die groei realiseren via een betrokken management en gesteund door een private-equity-investeerder met een controleparticipatie.

Sylphar ontwikkelt en verpakt wereldwijd innovatieve en consumentvriendelijke OTC-producten. Dat zijn medicijnen die rechtstreeks aan de consument verkocht worden zonder tussenkomst van een arts. Denk aan tandbleekproducten en huid-, haar- en lichaamsverzorgingsproducten. Hun spectaculaire digitale transformatie van het verkoopproces, een sterke internationale expansie en een snelle productontwikkeling gaven de doorslag.

"Private equity is een financieringsinstrument dat perfect geschikt is om innovatie en duurzame groei te stimuleren. De drie verdiende winnaars bewijzen dat stuk voor stuk", zegt Raf Moons, Head of BNP Paribas Fortis Private Equity.

Meer weten Private Equity bij BNP Paribas Fortis.

Bron: Persbericht