Van duurzaam voetpad over modieuze jurk tot gesofisticeerde e-fuel. Tijdens haar jaarlijkse bijeenkomst illustreerde CO2 Value, een partnerorganisatie van BNP Paribas Fortis, heel concreet hoe het afvangen en benutten van koolstof kan helpen om de economie te defossiliseren.

In feite is het eenvoudig. Bossen en oceanen kunnen CO₂ die vrijkomt, absorberen. Maar de verbranding van fossiele brandstoffen, de industrie en het landgebruik zorgen voor een zodanige CO₂-uitstoot dat de natuur dat niet langer aankan. Het gevolg is dat de aarde opwarmt. We moeten dus de uitstoot van CO₂ verminderen en meer inzetten op hernieuwbare energie. Die oplossing is in de praktijk helaas minder eenvoudig, al bestaan er al heel wat veelbelovende technologieën om decarbonisatie te versnellen. En dat is precies waar CO₂ Value zich voor inzet.

Circulaire koolstofeconomie

CO₂ Value Europe, een partnerorganisatie van BNP Paribas Fortis, is een interprofessionele organisatie die de CCU-gemeenschap (Carbon Capture & Utilisation) vertegenwoordigt in Europa. Ze streeft naar een circulaire koolstofeconomie. CO₂ Value Europe zoekt naar alternatieve manieren en technologieën om koolstofdioxide op te vangen en vervolgens te recycleren tot bruikbare duurzame grondstoffen voor onder meer brandstoffen, chemische producten en bouwmaterialen.

Spoedcursus CCU

Het publiek was tijdens de zesde editie van deze jaarlijkse bijeenkomst van CO₂ Value dit jaar net iets meer divers dan anders. Naast leden konden ook geïnteresseerde bedrijven en klanten van BNP Paribas Fortis de bijeenkomst bijwonen. En dat deden ze talrijk. Het afvangen en benutten van koolstofdioxide is een hot topic. Heel wat bedrijven staan voor een duurzame transitie en willen decarboniseren. De aanwezigen kregen een spoedcursus ‘Wat is CCU’, al waren het toch vooral de concrete toepassingen die echt aanspraken.

Duurzaam voetpad

VITO, een Vlaamse onafhankelijke onderzoeksorganisatie op het gebied van cleantech en duurzame ontwikkeling, gaf een voorbeeld van hoe CO₂-mineralisatie de bouwsector duurzamer kan maken. Deze technologie leidt niet alleen tot een lagere CO₂-uitstoot, maar slaat koolstofdioxide permanent op in waardevolle producten zoals bakstenen en tal van andere bouwmaterialen. Zo ligt er in Gent al een voetpad gemaakt uit duurzame stenen.

Dress to impress

Ook in de modesector kan CCU een verschil maken, zo bewijst LanzaTech. Zij zetten koolstofafval om in duurzame brandstoffen, stoffen, verpakkingen en andere producten die mensen in hun dagelijks leven gebruiken. Een daarvan is een synthetische vezel om kleding van te maken zonder aan comfort of stijl in te boeten.

E-methaan

Een belangrijke bron van CO₂ zijn nog altijd de fossiele brandstoffen. Met het project Colombus slaan Engie, Carmeuse en John Cockerill de handen in elkaar. Ze ontwikkelen een alternatieve brandstof die de industrie en de vervoersector helpt te decarboniseren. CO₂ die tijdens de kalkproductie vrijkomt, wordt afgevangen door Carmeuse en vervolgens gecombineerd met groene waterstof van Engie. Op basis daarvan produceert John Cockerill via electrolyse koolstofneutraal synthetisch methaan of e-methaan als alternatief voor fossiele brandstoffen. Een mooi voorbeeld van een circulaire koolstofeconomie.

Duurzaam partnership

Als partner van het eerste uur staat BNP Paribas Fortis 100% achter de missie van CO₂ Value. Duurzaamheid zit in het DNA van de bank en dus moedigen we een nieuwe circulaire en industriële waardeketen zeker aan. Als bankier nemen we onze verantwoordelijkheid en werken we graag mee aan de ontwikkeling van innovatieve oplossingen die onze economie veerkrachtiger en duurzamer maken.

Meer weten? Bezoek de website van CO₂ Value Europe.

Het klinkt wat futuristisch, maar vandaag is bouwen met CO2 mogelijk. Dankzij versnelde carbonatatie wordt CO2 gebruikt om bouwmateriaal te produceren. Een duurzaam voetpad in Gent illustreert hoe veelbelovend deze nieuwe technologie is.

Versnelde carbonatatie, ook CO₂ mineralisatie genoemd, is een veelbelovende technologie om de bouwsector duurzamer te maken. Het leidt niet alleen tot een lagere CO₂-uitstoot, maar ook tot een negatieve CO₂-uitstoot door koolstofdioxide permanent op te slaan in waardevolle producten zoals bakstenen en tal van andere bouwmaterialen.

CO₂ Value Europe, een denk- en doetank die de CCU-gemeenschap (Carbon Capture & Utilisation) vertegenwoordigt in Europa, organiseerde midden december een webinar over hoe CO₂ gebruikt kan worden om bouwmateriaal te creëren. Aan de hand van concrete toepassingen werd het grote potentieel van deze duurzame technologie geïllustreerd, in het bijzonder voor de bouwsector. BNP Paribas Fortis is niet alleen financiële partner van CO₂ Value Europe, als bank zetten we zelf ook sterk in op de ondersteuning van duurzaamheid in bedrijven.

Tweede meest vervuilende industriële sector

De cementindustrie is niet alleen één van de grootste industrieën wereldwijd, maar met een hoge uitstoot aan rookgassen ook één van de meest vervuilende. Cement is een cruciaal onderdeel voor beton, op zijn beurt onmisbaar voor de bouwsector. Een duurzaam alternatief voor cement, zou een wereld van verschil kunnen maken. Een van de manieren om dat te doen is via carbonatatie, ook gekend als CO₂ mineralisatie.  Een CCU-technologie die nog niet zo gekend is, maar die wel een grote en positieve impact kan hebben op het klimaat en het milieu.

Versneld natuurverschijnsel

Carbonatatie is een natuurlijk proces waarbij bepaalde mineralen reageren met koolstofdioxide waardoor onder meer een soort kalksteen en dolomietsteen ontstaan. Zo’n proces duurt in de natuur duizenden jaren, maar dankzij innovatieve methodes kan het vandaag versneld worden tot slechts enkelen minuten. Dat vraagt weinig energie en met het resultaat kunnen verschillende producten gecreëerd, waaronder bouwstenen, waarin CO₂ permanent opgeslagen blijft.

CO₂ all the way

De ontwikkeling van deze CCU-technologie is de afgelopen jaren in een stroomversnelling gekomen. Dat resulteert vandaag in alternatieven voor cement die beantwoorden aan de technische vereisten van de bouwsector. CO₂ kan op verschillende manieren opgeslagen worden in bouwmaterialen. Zo kan de injectie van CO₂ helpen bij het uitharden van cement als alternatief voor water. Maar daarnaast kan het ook gebruikt worden om mineraal afval afkomstig van de staal- en mijnindustrie om te zetten in nieuwe producten zoals toeslagmateriaal dat als basis kan dienen voor plaveien of bouwblokken.

Goed voor onze planeet

Het effect van CO₂ mineralisatie op het milieu is aanzienlijk omdat het op verschillende niveaus werkt. De globale reductie van CO₂-emissies wordt geschat op 250 tot 500 miljoen ton per jaar in 2030 (bron: CO₂ Value Europe).

• CO₂ kan rechtstreeks onttrokken worden uit rookgassen die afkomstig zijn van industriële processen in de staal-, cement- en chemische sector. Er is geen concentratie of behandeling nodig.
• CO₂ kan rechtstreeks uit de atmosfeer gehaald worden en zorgt zo voor een negatieve koolstofuitstoot.
• In beide gevallen blijft CO₂ permanent in de eindproducten opgeslagen.
• Er wordt mineraal afval en zelfs bouwafval gebruikt om met CO₂ nieuwe bouwmaterialen te maken. Dat afval komt dus niet langer op een stortplaats terecht, wat ook kosten bespaart.
• Dankzij die recyclage moeten minder natuurlijke nieuwe bronnen aangesproken worden.

What’s the catch?

Zoals bij elke nieuwe ontwikkeling zijn er ook uitdagingen. Om een echt competitief en waardevol alternatief voor beton te kunnen aanbieden binnen een circulaire economie zijn investeringen en aanpassingen nodig.

• Fabrieken moeten hun installaties aanpassen. De nabijheid van een voldoende grote bron van CO₂, zoals een staalfabriek, is aan te raden zodat de CO₂ en het afval dat gebruikt wordt niet vervoerd moet worden.

• Nieuwe producten produceren, al is het met koolstofdioxide en afval, vraagt energie en leidt dus ook tot CO₂-uitstoot. Om het duurzaam effect te vergroten, zou daarom zoveel mogelijk hernieuwbare energie gebruikt moeten worden.
• Versnelde carbonatatie is vrij nieuw en alle processen verlopen nog niet optimaal.
• En dan is er nog het beleid en het wetgevend kader. Dat is vandaag nog onvoldoende afgestemd op deze nieuwe technologie waardoor een snelle uitrol van CCU-technologieën gehinderd wordt. Iets wat CO₂ Value Europe alvast op de voet opvolgt.

Maar ondanks deze uitdagingen gaf Andre Bardow (professor Energy & Process Systems Engineering aan ETH Zurich) in het webinar aan dat hij ervan overtuigd is dat CO₂mineralisatie de CO₂-voetafdruk vermindert vanuit levenscyclusperspectief. Meer zelfs dan CCS (Carbon Capture & Storage) of het opslaan van koolstofdioxide.

Zero waste in eigen land

Vandaag zijn er wereldwijd al fabrieken die CO₂-arm bouwmateriaal produceren. Een daarvan staat in Limburg. Het Genkse Orbix is erin geslaagd uit restafval van staalproductie (zogenaamde metaalslakken) mineralen te zuiveren die als basis dienen voor klimaatvriendelijke betonstenen. Niet alleen wordt er vloeibare CO₂ gebruikt voor de productie van betonstenen in plaats van vervuilende cement, er wordt ook restafval gerecycleerd dat anders op een stort gedumpt zou worden. 

Een mooi voorbeeld ligt in Gent. Orbix realiseerde er in samenwerking met de Vlaamse onderzoeksinstelling VITO het project Stapsteen voor de stad Gent. U kan daar over het eerste Belgische circulaire voetpad lopen in de Leewstraat: 100m², volledig opgebouwd uit duurzame stenen en goed voor een besparing van maar liefst 2 ton CO₂!

Hebt u plannen in 2021 rond duurzaamheid? Onze experts van het Sustainable Business Competence Centre kunnen u adviseren over innovaties, zoals deze CO₂ mineralisatie, en begeleiden bij uw duurzame transitie.

Wat als de toekomst van duurzaam ondernemen nu eens op de bodem van de oceaan ligt? De mariene biodiversiteit bevat rijkdommen die een antwoord kunnen bieden op milieu-uitdagingen van veel sectoren. Misschien ook de uwe? Kom het te weten op 11 maart 2021 tijdens een online evenement over de veelbelovende blauwe economie.

Blauw is het nieuwe groen

71% van onze planeet bestaat uit water. Zeeën en oceanen spelen een cruciale rol voor het klimaat. Kustgebieden kunnen tot vijf keer meer CO₂ opvangen dan tropische wouden. De blauwe economie wil van al die troeven gebruikmaken om zowel het milieu als ons welzijn te verbeteren.

Lokaal is daarbij het sleutelwoord. En daar zit het verschil met de groene economie die ook inzet op milieu en gezondheid, maar niet altijd op een even duurzame en slimme manier. Biologisch geteelde quinoa uit Ecuador eten, is bijvoorbeeld gezond en ecologisch, maar het transporteren naar hier, is duur en erg vervuilend.

Duurzaamheid uit de zee

Wat heeft de onderwaterwereld te bieden dat herbruikt, gerecycleerd of omgezet kan worden in nieuwe duurzame producten? Heel wat, zo blijkt. Unieke eigenschappen van organismen zoals algen, zeesterren, kwallen of zeekomkommers kunnen getransformeerd worden tot duurzame producten met een grote meerwaarde. Dat proces vraagt om creativiteit en innovatie, maar die is er vandaag wel degelijk.

Ook voor uw sector

De blauwe economie is in volle expansie en zou voor een omwenteling kunnen zorgen in uiteenlopende sectoren zoals gezondheidszorg, de voedingssector, de plastiekindustrie, cosmetica, energie, en zelfs de ruimtevaart. Ze heeft alles in zich om bedrijven te helpen hun traditionele activiteiten om te zetten naar een duurzaam model. En met haar havens bezit België alvast een grote troef en een mooie toegang tot kust- en overzeese gebieden.

Nog een schepje microalgen?

Microalgen bijvoorbeeld, zijn bijzonder veelbelovend. Ze kunnen zichzelf vernieuwen en gedijen zowel in de woestijn als in de oceaan. Ze bevatten heel wat gezonde bestanddelen, zoals eiwitten, waarmee voedingsmiddelen ontwikkeld kunnen worden.

Duurzaam plastiek

Wordt er over de oceanen gesproken, dan is de plastiekproblematiek nooit veraf. De mens produceert steeds meer plastiek naarmate de wereldbevolking toeneemt. Het probleem met het huidige plastiek is dat het amper te recycleren is omdat de verschillende onderdelen moeilijk te scheiden zijn. Door een totaal andere soort plastiek te maken van biomassa wordt van in de ontwerpfase al rekening gehouden met dat recyclage-aspect. In de oceanen is een grote hoeveelheid biomassa aanwezig die nog onbenut blijft. Het gebruik van slimme natuurlijke polymeren bijvoorbeeld kan de plastiekproductie revolutionair veranderen. Die polymeren kunnen zich vernieuwen en aanpassen aan hun omgeving.

Wie gaat dat betalen?

Prachtige ideeën denkt u, maar wie gaat dat betalen? De financiële sector wil alvast een rol opnemen in deze omwenteling en is bereid risico’s te nemen en te investeren in nieuwe technologieën, productiesystemen en R&D.

Tijdens de klimaatweek in New York eind september 2020 werd dat engagement op verschillende manieren geformaliseerd. BNP Paribas tekende de Principles for Responsable Banking (PRB) en sloot zich aan bij de Collective Commitment to Climat Action van de UNEP FI, een partnerschap tussen het United Nations Environment Program en de financiële sector. Wat de maritieme sector in het bijzonder betreft, engageerde de bank zich om samen met klanten te ijveren voor het behoud en de duurzame exploitatie van de oceanen. Lees hier meer details over dat engagement (uitsluitend beschikbaar in het Frans).

Benieuwd of de blauwe economie voor uw sector een verschil zou kunnen maken?
Schijf u hier in voor een gratis online evenement (uitsluitend in het Engels) rond dit thema op 11 maart 2021 georganiseerd door BNP Paribas Fortis Chair Transport, Logistics and Ports.

De bank is partner van CO² Value Europe, een organisatie die zich richt op de implementatie van technologieën voor het afvangen en gebruiken van CO² als grondstof.

Wat als het mogelijk is om CO₂ op te vangen om te recycleren en te gebruiken als grondstof in plaats van een beroep te doen op fossiele koolstof? Bij CO₂ Value Europe is dat geen futuristische visie maar een zeer concrete ambitie, gebaseerd op het concept van 'carbon capture utilisation' (CCU). Deze technologieën worden steeds populairder in de industrie en kunnen een groot verschil maken in de strijd tegen de klimaatverandering.

Naar een circulaire koolstofeconomie

"Voor veel industriële sectoren is het moeilijk of zelfs onmogelijk om koolstof volledig te elimineren", zegt Célia, Director of Communications and Climate Sciences bij CO₂ Value Europe. "Het gaat er niet alleen om onze CO₂-uitstoot te verminderen om de klimaatdoelstellingen te bereiken. Ons doel is ook om een circulaire koolstofeconomie te ontwikkelen. Dat willen we doen door CO₂ van industriële rookgassen of rechtstreeks uit de atmosfeer af te vangen en om te zetten naar diverse soorten benodigde producten zoals bouwmaterialen, basischemicaliën en hernieuwbare brandstoffen. We gaan dus onze uitstoot verminderen en tegelijkertijd onze economie 'ontfossiliseren'." 

1 miljard ton CO₂ per jaar

Een haalbaar plan? Absoluut: "Er lopen veel initiatieven en de zaken versnellen, maar vandaag ontbreekt een wetgevend en reglementair kader om een versnelling hoger te schakelen", vertelt Célia Sapart. "Bijdragen aan de vormgeving van dit kader is trouwens een van de bestaansredenen van CO₂ Value Europe. Wij willen er mee voor zorgen dat CCU-technologieën met een wetenschappelijk bewezen positieve impact op ons milieu op grote schaal ontwikkeld kunnen worden. We pleiten er bij de Europese autoriteiten voor dat het concept van CCU naar waarde wordt geschat en in aanmerking wordt genomen, bijvoorbeeld in het Europese systeem voor de handel in emissierechten (ETS). We zijn ervan overtuigd dat deze technologieën, ontwikkeld in een duidelijk omschreven en gereguleerde context, het verschil zullen maken en elk jaar een aanzienlijke vermindering van de CO₂-uitstoot zullen opleveren. Dat blijkt ook uit verschillende studies die in het laatste evaluatieverslag van het IPCC zijn opgenomen."

Uitwisseling van expertise

"We zien dit nieuwe partnership met BNP Paribas Fortis als een echte kennisdeling", benadrukt Anastasios Perimenis, algemeen secretaris bij CO₂ Value Europe. "Om de transitie te versnellen en om de eerste grote projecten tot stand te brengen en anderen te inspireren, hebben we financiële steun nodig. BNP Paribas Fortis helpt ons begrijpen welke criteria belangrijk zijn om de meest veelbelovende CCU-projecten mee te financieren en brengt ons in contact met belangrijke actoren. Wij van onze kant brengen onze multidisciplinaire kennis en expertise over CCU aan om de investeringen in technologieën die bijdragen aan de overgang naar een circulaire, duurzamere en fossielvrije industrie op te krikken." 

Onze steun als bank

"We zijn erg enthousiast over de samenwerking met CO₂ Value Europe", benadrukt Didier Beauvois, Head of Corporate Banking & Member of the Executive Board bij BNP Paribas Fortis. "Niet alleen vanwege de impact op het klimaat, maar ook om een nieuwe circulaire en industriële waardeketen aan te moedigen. Bij BNP Paribas Fortis delen we de ambitie van CO₂ Value Europe en willen we onze rol als bankier ten volle spelen door mee te werken aan de ontwikkeling van innovatieve oplossingen die onze economie veerkrachtiger en duurzamer maken."  

Onze expertise en relaties ten dienste stellen van wie oplossingen zoekt voor een betere en milieuvriendelijkere industrie, ook dat is Positive Banking.

Meer weten?

Bezoek de website van CO₂ Value Europe.

Hoe zet u de eisen van de energietransitie om in strategische kansen? “Door pragmatisch en zorgvuldig te werk te gaan”, vertelt onze partner Climact.

“Wij bieden bedrijven begeleiding en advies op weg naar maturiteit op het vlak van de uitdagingen rond de klimaatopwarming. En dat houdt in dat we met een aantal eisen aan de slag moeten, zoals de duurzaamheidsrapportering die de Europese CSRD-richtlijn (Corporate Sustainability Reporting Directive) oplegt”, vertelt Jerome Meessen, Associate Partner bij Climact. “Wij zien erop toe dat bedrijven daar zelf ook toegevoegde waarde uithalen. De meest tastbare voordelen voor hen zijn een vermindering van hun energiekosten en/of de verbeterde veerkracht van hun leveranciers en klanten in het licht van de klimaattransitie. Daarin gaan we zorgvuldig en pragmatisch te werk. Zorgvuldig, want we baseren ons op cijfers en passen erkende methodes toe, zoals het Greenhouse Gas Protocol voor de berekening van de koolstofvoetafdruk, zonder in greenwashing te vervallen. En pragmatisch, want we houden altijd rekening met de realiteit van het bedrijf in kwestie.”

Een traject in 5 stappen

Maar hoe begeleidt Climact bedrijven en overheidsorganisaties concreet?

Jerome Meessen: “Om te beginnen, helpen we hen duidelijk zicht te krijgen op de uitdagingen van de klimaatverandering waar ze nu of in de toekomst mee te maken krijgen. Dat doen we door de kansen en risico’s in kaart te brengen, zoals de gevolgen van een hoge koolstofprijs of het risico op een overstroming in een productievestiging. Op basis daarvan evalueren we hun huidige impact, om te komen tot de koolstofbalans van hun activiteiten. De volgende stap is de toekomstvisie: samen met de bedrijven bepalen we duurzaamheidsdoelstellingen, waarbij we ons baseren op de internationale standaarden van de Science Based Targets. Vervolgens helpen we hen om een concreet transitieplan op te stellen en in de praktijk te brengen, bijvoorbeeld door hen te helpen de inhoud en de specifieke kenmerken van een contract voor de aankoop van groene energie te bepalen. Tot slot begeleiden we bedrijven ook bij de communicatie over hun inspanningen, in lijn met de CSRD-vereisten.”  

CSRD: administratieve rompslomp of strategische kans?

De CSRD is dit jaar in werking getreden, met een reeks rapporteringsregels die voor heel wat ondernemingen verplicht zijn. “Het doel van de richtlijn is te zorgen voor maximale transparantie over de stand van zaken rond de duurzaamheidstransitie van bedrijven”, legt Jerome Meessen uit. “De rapportering heeft betrekking op factoren in verband met ecologie, samenleving en goed bestuur (Environmental, Social, Governance – ESG). Zo’n rapport biedt daarmee ook aan externe spelers, met name de entiteiten die overwegen het bedrijf financiering te verstrekken, een objectief beeld van de al afgelegde weg, de klimaatambities en de blootstelling aan de risico’s van de klimaatverandering.”

“Dat rapport opstellen is een aanzienlijke administratieve last voor bedrijven”, horen we van Jérémy Robinet, coördinator van het partnerschap met BNP Paribas Fortis. “Je moet een gedetailleerde methodologie en precieze normen volgen, formulieren invullen, indicatoren aanleveren … Maar het is ook een prima aanleiding om een solide en gefundeerde transitiestrategie uit te werken die het bedrijf ten goede komt, ook qua reputatie. Met onze begeleiding winnen bedrijven tijd. Ze hebben de zekerheid dat hun rapport beantwoordt aan de reglementaire eisen, en hun ESG-aanpak krijgt waarde en zin.”  

Climact, partner van BNP Paribas Fortis

Climact is een van de partners die BNP Paribas Fortis uitkoos om klanten te begeleiden los van de zuiver financiële kant van de zaak. “Op initiatief van de Relationship Manager van de bank gaan wij praten met bedrijven die vooruitgang willen boeken in hun energie- en duurzaamheidstransitie, specifiek op het vlak van hun decarbonisatiestrategie en om hun koolstofbalans op te stellen”, legt Jérémy Robinet uit.

Gilles Roumain, Sustainability Program Officer bij BNP Paribas Fortis en verantwoordelijk voor het partnerschap met Climact: “Via de samenwerking met Climact kunnen we onze klanten oplossingen aanreiken voor de decarbonisatie van hun activiteiten, en tegelijk onze eigen expertise op het gebied van decarbonisatie vergroten. Door hen die begeleiding aan te bieden, verkleinen we bovendien onze eigen koolstofvoetafdruk.”

“De bedrijven die de bank met ons in contact brengt, komen uit alle sectoren”, vertelt Jérémy Robinet nog. “Ze hebben een bepaalde minimale omvang, bijvoorbeeld een omzet van minstens 25 miljoen of een complexe toeleveringsketen. Het partnerschap heeft al geleid tot een 15-tal samenwerkingen, waaronder die met garagedeurfabrikant RE Panels.

We hebben hen in eerste instantie begeleid bij het opstellen van een koolstofbalans in overeenstemming met de Europese CSRD-verplichtingen. Daarop onderkende de directie het strategische belang van dat werk en vroeg ze ons om meer specifieke analyses uit te voeren, per product en productievestiging. Op die manier kon het bedrijf bepaalde ‘best practices’ op het spoor komen. RE Panels was opgetogen over onze aanpak. Voor elke doelstelling in de optimalisering van de koolstofvoetafdruk berekenden we de kosten, de winst en de nodige investering. Ze waren ook blij met de strikte afstemming op de internationale normen, want die is essentieel om greenwashing te voorkomen.”