Hoewel in België zo'n 600.000 (of zelfs meer) bedrijfswagens rondrijden en meer dan 800.000 lichte vrachtwagens, denken bedrijven er steeds vaker aan om te investeren in een ecologischer wagenpark.

Op het vlak van mobiliteit heerst er een kleine revolutie: van de aangekondigde dieselcrisis tot de opkomst van steeds krachtigere hybride of elektrische motoren en van zelfrijdende wagens en de steeds groeiende populariteit van 'zachte' alternatieven tot de instabiliteit van het fiscale en regelgevingskader (stimuli, taksen, cash for car en andere soorten mobiliteitsbudgetten). In deze context weten bedrijven niet altijd goed op welke manier ze een doeltreffend en ecologisch verantwoord mobiliteitsbeleid kunnen invoeren.

Alles elektrisch? Nog niet voor morgen!

Het is een feit dat de markt van de elektrische voertuigen in België terrein wint. De verkoop steeg tussen 2015 en 2016 met 147% maar blijft toch nog erg gering (nauwelijks 1,6% van het volledige wagenpark). Ondanks verschillende fiscale stimuli rijden vandaag nog zeven op de tien wagens op diesel (volgens de cijfers van Febiac). Bij de lichte vrachtwagens rijdt ook slechts één bestelwagen op tien elektrisch. Naast het gebrek aan efficiënte oplossingen (met name voor de lichte vrachtwagens), zijn er ook onvoldoende laadvoorzieningen voor die wagens, zowel privé als openbaar. Volgens de fleetmanagers is de toekomst echter wel elektrisch, want zij mikken op een marktaandeel van 32% voor elektrische voertuigen tegen 2028 (dat blijkt uit de recente enquête in het Belgian Company Cars Report). Ondanks die vooruitzichten blijft het debat rond de vervanging van onze klassieke wagens door elektrische modellen hevig verdergaan. Denk hierbij aan onderwerpen als de 'onderaanneming' van de CO2-productie in de elektriciteitscentrales, de elektriciteitsbevoorrading, de capaciteit van het net en ga zo maar door.

'Groene' initiatieven!

Ondanks de nog onzekere context, hebben sommige bedrijven er toch al voor gekozen om volledig elektrisch te gaan. Zo schakelde Lampiris over op 100% elektrische voertuigen. Een progressive aanpak – met name tegen het gebrek aan aangepaste oplossingen op de markt (bijvoorbeeld: wagens voor grote gezinnen) – met een positieve impact voor de werknemers en eentje die de samenleving nauwelijks iets kost. Om de hogere aankoopprijs van de elektrische voertuigen te compenseren, hield de energieleverancier er rekening mee dat de totale kost tijdens de volledige levensduur van de elektrische wagen een stuk lager ligt dan bij gewone wagens (qua fiscaliteit, verbruik, onderhoud enz.). Daarnaast moest het bedrijf ook een aantal andere problemen oplossen, zoals de terugbetaling van de oplaadkosten wanneer dat bij de werknemer thuis gebeurt. Lampiris zorgde ook voor een systeem om een onderscheid te maken tussen het verbruik van het gezin en dat van het opladen van de wagen. Tot slot stelt Lampiris zijn werknemers een 'elektriciteitskaart' ter beschikking die werkt volgens hetzelfde principe als de 'tankkaart'.

Niet zwichten voor 'greenwashing'!

En ook niet voor elektrisch rijden tegen elke prijs ... Voor bedrijven de stap zetten, moeten ze immers goed nadenken over hun mobiliteitsstrategie om zo tot een oplossing te komen aangepast aan hun eigen noden en het reële gebruik van hun werknemers. Een multimodale aanpak met verschillende alternatieven lijkt in dat geval onvermijdelijk (autodelen, hybride als overgangsoplossing, zachte mobiliteit, openbaar vervoer, telewerk enz.). Met de wagen – ook al is die elektrisch – naar een meeting rijden vlakbij en midden in de stad, is inderdaad vrij zinloos!

Bovendien is een groener wagenpark (nog) niet de ideale oplossing voor werknemers die veel kilometers afleggen. En daar zit de autonomie van de wagens uiteraard voor iets tussen ...  In dat opzicht zal de technologische evolutie zeker voor heel wat innovaties op middellange termijn zorgen. Wanneer een bedrijf zo'n analyse maakt, moet het in elk geval rekening houden met de kenmerken van zijn eigen structuur (situatie, grootte, doelstellingen), zijn sector, zijn interne cultuur enz. Tot slot moet het ook rekening houden met de laatste nieuwigheden, anticiperen en zijn medewerkers sensibiliseren (bijvoorbeeld via opleidingen ecodriving). Conclusie? Deze context brengt niet alleen opportuniteiten maar ook verplichtingen met zich mee. Om geloofwaardig te zijn, moet de ecologisch verantwoorde aanpak van het bedrijf dus absoluut een globale visie op lange termijn bevatten. 

Hoe zet u de eisen van de energietransitie om in strategische kansen? “Door pragmatisch en zorgvuldig te werk te gaan”, vertelt onze partner Climact.

“Wij bieden bedrijven begeleiding en advies op weg naar maturiteit op het vlak van de uitdagingen rond de klimaatopwarming. En dat houdt in dat we met een aantal eisen aan de slag moeten, zoals de duurzaamheidsrapportering die de Europese CSRD-richtlijn (Corporate Sustainability Reporting Directive) oplegt”, vertelt Jerome Meessen, Associate Partner bij Climact. “Wij zien erop toe dat bedrijven daar zelf ook toegevoegde waarde uithalen. De meest tastbare voordelen voor hen zijn een vermindering van hun energiekosten en/of de verbeterde veerkracht van hun leveranciers en klanten in het licht van de klimaattransitie. Daarin gaan we zorgvuldig en pragmatisch te werk. Zorgvuldig, want we baseren ons op cijfers en passen erkende methodes toe, zoals het Greenhouse Gas Protocol voor de berekening van de koolstofvoetafdruk, zonder in greenwashing te vervallen. En pragmatisch, want we houden altijd rekening met de realiteit van het bedrijf in kwestie.”

Een traject in 5 stappen

Maar hoe begeleidt Climact bedrijven en overheidsorganisaties concreet?

Jerome Meessen: “Om te beginnen, helpen we hen duidelijk zicht te krijgen op de uitdagingen van de klimaatverandering waar ze nu of in de toekomst mee te maken krijgen. Dat doen we door de kansen en risico’s in kaart te brengen, zoals de gevolgen van een hoge koolstofprijs of het risico op een overstroming in een productievestiging. Op basis daarvan evalueren we hun huidige impact, om te komen tot de koolstofbalans van hun activiteiten. De volgende stap is de toekomstvisie: samen met de bedrijven bepalen we duurzaamheidsdoelstellingen, waarbij we ons baseren op de internationale standaarden van de Science Based Targets. Vervolgens helpen we hen om een concreet transitieplan op te stellen en in de praktijk te brengen, bijvoorbeeld door hen te helpen de inhoud en de specifieke kenmerken van een contract voor de aankoop van groene energie te bepalen. Tot slot begeleiden we bedrijven ook bij de communicatie over hun inspanningen, in lijn met de CSRD-vereisten.”  

CSRD: administratieve rompslomp of strategische kans?

De CSRD is dit jaar in werking getreden, met een reeks rapporteringsregels die voor heel wat ondernemingen verplicht zijn. “Het doel van de richtlijn is te zorgen voor maximale transparantie over de stand van zaken rond de duurzaamheidstransitie van bedrijven”, legt Jerome Meessen uit. “De rapportering heeft betrekking op factoren in verband met ecologie, samenleving en goed bestuur (Environmental, Social, Governance – ESG). Zo’n rapport biedt daarmee ook aan externe spelers, met name de entiteiten die overwegen het bedrijf financiering te verstrekken, een objectief beeld van de al afgelegde weg, de klimaatambities en de blootstelling aan de risico’s van de klimaatverandering.”

“Dat rapport opstellen is een aanzienlijke administratieve last voor bedrijven”, horen we van Jérémy Robinet, coördinator van het partnerschap met BNP Paribas Fortis. “Je moet een gedetailleerde methodologie en precieze normen volgen, formulieren invullen, indicatoren aanleveren … Maar het is ook een prima aanleiding om een solide en gefundeerde transitiestrategie uit te werken die het bedrijf ten goede komt, ook qua reputatie. Met onze begeleiding winnen bedrijven tijd. Ze hebben de zekerheid dat hun rapport beantwoordt aan de reglementaire eisen, en hun ESG-aanpak krijgt waarde en zin.”  

Climact, partner van BNP Paribas Fortis

Climact is een van de partners die BNP Paribas Fortis uitkoos om klanten te begeleiden los van de zuiver financiële kant van de zaak. “Op initiatief van de Relationship Manager van de bank gaan wij praten met bedrijven die vooruitgang willen boeken in hun energie- en duurzaamheidstransitie, specifiek op het vlak van hun decarbonisatiestrategie en om hun koolstofbalans op te stellen”, legt Jérémy Robinet uit.

Gilles Roumain, Sustainability Program Officer bij BNP Paribas Fortis en verantwoordelijk voor het partnerschap met Climact: “Via de samenwerking met Climact kunnen we onze klanten oplossingen aanreiken voor de decarbonisatie van hun activiteiten, en tegelijk onze eigen expertise op het gebied van decarbonisatie vergroten. Door hen die begeleiding aan te bieden, verkleinen we bovendien onze eigen koolstofvoetafdruk.”

“De bedrijven die de bank met ons in contact brengt, komen uit alle sectoren”, vertelt Jérémy Robinet nog. “Ze hebben een bepaalde minimale omvang, bijvoorbeeld een omzet van minstens 25 miljoen of een complexe toeleveringsketen. Het partnerschap heeft al geleid tot een 15-tal samenwerkingen, waaronder die met garagedeurfabrikant RE Panels.

We hebben hen in eerste instantie begeleid bij het opstellen van een koolstofbalans in overeenstemming met de Europese CSRD-verplichtingen. Daarop onderkende de directie het strategische belang van dat werk en vroeg ze ons om meer specifieke analyses uit te voeren, per product en productievestiging. Op die manier kon het bedrijf bepaalde ‘best practices’ op het spoor komen. RE Panels was opgetogen over onze aanpak. Voor elke doelstelling in de optimalisering van de koolstofvoetafdruk berekenden we de kosten, de winst en de nodige investering. Ze waren ook blij met de strikte afstemming op de internationale normen, want die is essentieel om greenwashing te voorkomen.”

De bank verminderde haar CO2-uitstoot per voltijds equivalent met 55% sinds 2019. En dat vraagt volgens Sandra Wilikens, Chief Human Resources Officer, een betrokkenheid van iedereen.

Tussen 2019 en 2022 is de bank erin geslaagd haar CO2-uitstoot met liefst 55% terug te schroeven. Hoe hebben jullie dat aangepakt?

“Voornamelijk door in te zetten op de energie-efficiëntie van onze gebouwen, die goed zijn voor ongeveer 80% van onze onmiddellijke uitstoot. Daarnaast hebben we ons vastgoed geoptimaliseerd en de beroepsverplaatsingen fors verminderd. We kiezen voor een gestructureerde aanpak waarbij alle departementen betrokken zijn. Sinds 2012 brengt ons Green Bank Platform driemaandelijks de verschillende contactpersonen van elke afdeling samen om er hun actieplan voor te stellen met eigen initiatieven. Daar wordt telkens een stand van zaken opgemaakt van een reeks KPI’s op het vlak van energie- en papierverbruik, beroepsverplaatsingen, elektrificatie van het wagenpark, afvalbeheer… Want meten is weten.”

De doelstelling was om tegen eind 2025 een reductie van de uitstoot te bereiken van 42,5% ten opzichte van 2012. Dat doel is inmiddels behaald. Wat zijn de verdere plannen?

“Het is niet de bedoeling om tot 2025 op onze lauweren te rusten. Want er is geen tijd te verliezen als we tegen 2050 koolstofneutraal willen zijn. Onze nieuwe zetel aan de Warandeberg in Brussel is een mooi voorbeeld van energie-efficiëntie, maar er kan nog veel verbeterd worden in de rest van ons vastgoedpark. We gaan de energie-efficiëntie van de verschillende regionale kantoren verbeteren, zonnepanelen installeren op meer dan 80 locaties en ledverlichting wordt de standaard in al onze gebouwen. Die inspanningen moeten toelaten om onze CO2-uitstoot met nog eens 7% te verminderen.”

Hoever staan jullie met de elektrificatie van het wagenpark?

“We doen veel inspanningen om ons wagenpark te elektrificeren en ik durf zeggen dat we op de goede weg zijn. Eind 2022 bestond de vloot van geleasete bedrijfswagens voor bijna 30% uit geëlektrificeerde wagens – 100% elektrisch en plug-in hybrides. In het derde kwartaal van 2023 waren die wagens goed voor 95% van de nieuwe bestellingen. De nieuwe fiscaliteit speelt uiteraard een grote rol in deze evolutie. Maar voor werkgevers is daarmee de kous niet af. Ze krijgen te maken met een complex fiscaal kader, onder andere voor de terugbetaling van de elektriciteitskosten. Ook voor een deel van onze medewerkers zijn er nog hindernissen omdat ze bijvoorbeeld moeilijk toegang hebben tot een laadpaal. Ik ben van plan om dit jaar een rondetafelgesprek over mobiliteit te organiseren. Het is de bedoeling om overheden, operatoren, start-ups en bedrijven samen te brengen. Want we moeten vooruit, en we moeten het allemaal samen doen.”

Hoe zorgen jullie voor voldoende engagement bij het personeel?

“Veel communiceren. Het is belangrijk om uit te leggen wat je doet en waarom je het doet. Enkel zo kan je mensen warm maken om mee te werken. Binnen de bank kunnen we daarvoor rekenen op een netwerk van ruim 200 EcoCoaches. Het duurzaamheidscompartiment van de cao 90 werkt ook stimulerend. Hierbij bepalen we elk jaar zes concrete doelstellingen. Verwezenlijken we er minstens drie, dan krijgen alle medewerkers een premie aan het einde van het jaar. Tot nu toe is dat al altijd gelukt. Er zijn nog andere incentives mogelijk. Met ons ‘Green Fuel Consumer Plan’ belonen we medewerkers die een bedrijfswagen hebben maar die weinig gebruiken. En we lanceren heel wat acties om zachte mobiliteit – wandelen, fietsen en openbaar vervoer – te bevorderen. De keuze om onze zetels in de steden te vestigen is ook positief. Eind 2022 gebruikte 79% van het personeel dat in Brussel werkt het openbaar vervoer om naar kantoor te komen. Buiten de steden is dat 60%.”

Zijn er tot slot nog gebieden die volgens u dringend aangepakt moeten worden?

“Digitale vervuiling wordt vaak onderschat. Om een idee te geven: honderd mails sturen zorgt voor evenveel vervuiling als twintig kilometer met de auto rijden. Daarom organiseren we elk jaar een interne campagne om onze medewerkers te sensibiliseren en hen tips te geven voor een kleinere digitale voetafdruk. Regelmatig je mailbox opkuisen, links versturen in plaats van bestanden, verouderde bestanden verwijderen: het zijn allemaal kleine dingen. Als al onze 11.000 collega’s daar een gewoonte van maken, kunnen we een grote impact maken. Elke inspanning telt!”

Van duurzaam voetpad over modieuze jurk tot gesofisticeerde e-fuel. Tijdens haar jaarlijkse bijeenkomst illustreerde CO2 Value, een partnerorganisatie van BNP Paribas Fortis, heel concreet hoe het afvangen en benutten van koolstof kan helpen om de economie te defossiliseren.

In feite is het eenvoudig. Bossen en oceanen kunnen CO₂ die vrijkomt, absorberen. Maar de verbranding van fossiele brandstoffen, de industrie en het landgebruik zorgen voor een zodanige CO₂-uitstoot dat de natuur dat niet langer aankan. Het gevolg is dat de aarde opwarmt. We moeten dus de uitstoot van CO₂ verminderen en meer inzetten op hernieuwbare energie. Die oplossing is in de praktijk helaas minder eenvoudig, al bestaan er al heel wat veelbelovende technologieën om decarbonisatie te versnellen. En dat is precies waar CO₂ Value zich voor inzet.

Circulaire koolstofeconomie

CO₂ Value Europe, een partnerorganisatie van BNP Paribas Fortis, is een interprofessionele organisatie die de CCU-gemeenschap (Carbon Capture & Utilisation) vertegenwoordigt in Europa. Ze streeft naar een circulaire koolstofeconomie. CO₂ Value Europe zoekt naar alternatieve manieren en technologieën om koolstofdioxide op te vangen en vervolgens te recycleren tot bruikbare duurzame grondstoffen voor onder meer brandstoffen, chemische producten en bouwmaterialen.

Spoedcursus CCU

Het publiek was tijdens de zesde editie van deze jaarlijkse bijeenkomst van CO₂ Value dit jaar net iets meer divers dan anders. Naast leden konden ook geïnteresseerde bedrijven en klanten van BNP Paribas Fortis de bijeenkomst bijwonen. En dat deden ze talrijk. Het afvangen en benutten van koolstofdioxide is een hot topic. Heel wat bedrijven staan voor een duurzame transitie en willen decarboniseren. De aanwezigen kregen een spoedcursus ‘Wat is CCU’, al waren het toch vooral de concrete toepassingen die echt aanspraken.

Duurzaam voetpad

VITO, een Vlaamse onafhankelijke onderzoeksorganisatie op het gebied van cleantech en duurzame ontwikkeling, gaf een voorbeeld van hoe CO₂-mineralisatie de bouwsector duurzamer kan maken. Deze technologie leidt niet alleen tot een lagere CO₂-uitstoot, maar slaat koolstofdioxide permanent op in waardevolle producten zoals bakstenen en tal van andere bouwmaterialen. Zo ligt er in Gent al een voetpad gemaakt uit duurzame stenen.

Dress to impress

Ook in de modesector kan CCU een verschil maken, zo bewijst LanzaTech. Zij zetten koolstofafval om in duurzame brandstoffen, stoffen, verpakkingen en andere producten die mensen in hun dagelijks leven gebruiken. Een daarvan is een synthetische vezel om kleding van te maken zonder aan comfort of stijl in te boeten.

E-methaan

Een belangrijke bron van CO₂ zijn nog altijd de fossiele brandstoffen. Met het project Colombus slaan Engie, Carmeuse en John Cockerill de handen in elkaar. Ze ontwikkelen een alternatieve brandstof die de industrie en de vervoersector helpt te decarboniseren. CO₂ die tijdens de kalkproductie vrijkomt, wordt afgevangen door Carmeuse en vervolgens gecombineerd met groene waterstof van Engie. Op basis daarvan produceert John Cockerill via electrolyse koolstofneutraal synthetisch methaan of e-methaan als alternatief voor fossiele brandstoffen. Een mooi voorbeeld van een circulaire koolstofeconomie.

Duurzaam partnership

Als partner van het eerste uur staat BNP Paribas Fortis 100% achter de missie van CO₂ Value. Duurzaamheid zit in het DNA van de bank en dus moedigen we een nieuwe circulaire en industriële waardeketen zeker aan. Als bankier nemen we onze verantwoordelijkheid en werken we graag mee aan de ontwikkeling van innovatieve oplossingen die onze economie veerkrachtiger en duurzamer maken.

Meer weten? Bezoek de website van CO₂ Value Europe.

De bank is partner van CO² Value Europe, een organisatie die zich richt op de implementatie van technologieën voor het afvangen en gebruiken van CO² als grondstof.

Wat als het mogelijk is om CO₂ op te vangen om te recycleren en te gebruiken als grondstof in plaats van een beroep te doen op fossiele koolstof? Bij CO₂ Value Europe is dat geen futuristische visie maar een zeer concrete ambitie, gebaseerd op het concept van 'carbon capture utilisation' (CCU). Deze technologieën worden steeds populairder in de industrie en kunnen een groot verschil maken in de strijd tegen de klimaatverandering.

Naar een circulaire koolstofeconomie

"Voor veel industriële sectoren is het moeilijk of zelfs onmogelijk om koolstof volledig te elimineren", zegt Célia, Director of Communications and Climate Sciences bij CO₂ Value Europe. "Het gaat er niet alleen om onze CO₂-uitstoot te verminderen om de klimaatdoelstellingen te bereiken. Ons doel is ook om een circulaire koolstofeconomie te ontwikkelen. Dat willen we doen door CO₂ van industriële rookgassen of rechtstreeks uit de atmosfeer af te vangen en om te zetten naar diverse soorten benodigde producten zoals bouwmaterialen, basischemicaliën en hernieuwbare brandstoffen. We gaan dus onze uitstoot verminderen en tegelijkertijd onze economie 'ontfossiliseren'." 

1 miljard ton CO₂ per jaar

Een haalbaar plan? Absoluut: "Er lopen veel initiatieven en de zaken versnellen, maar vandaag ontbreekt een wetgevend en reglementair kader om een versnelling hoger te schakelen", vertelt Célia Sapart. "Bijdragen aan de vormgeving van dit kader is trouwens een van de bestaansredenen van CO₂ Value Europe. Wij willen er mee voor zorgen dat CCU-technologieën met een wetenschappelijk bewezen positieve impact op ons milieu op grote schaal ontwikkeld kunnen worden. We pleiten er bij de Europese autoriteiten voor dat het concept van CCU naar waarde wordt geschat en in aanmerking wordt genomen, bijvoorbeeld in het Europese systeem voor de handel in emissierechten (ETS). We zijn ervan overtuigd dat deze technologieën, ontwikkeld in een duidelijk omschreven en gereguleerde context, het verschil zullen maken en elk jaar een aanzienlijke vermindering van de CO₂-uitstoot zullen opleveren. Dat blijkt ook uit verschillende studies die in het laatste evaluatieverslag van het IPCC zijn opgenomen."

Uitwisseling van expertise

"We zien dit nieuwe partnership met BNP Paribas Fortis als een echte kennisdeling", benadrukt Anastasios Perimenis, algemeen secretaris bij CO₂ Value Europe. "Om de transitie te versnellen en om de eerste grote projecten tot stand te brengen en anderen te inspireren, hebben we financiële steun nodig. BNP Paribas Fortis helpt ons begrijpen welke criteria belangrijk zijn om de meest veelbelovende CCU-projecten mee te financieren en brengt ons in contact met belangrijke actoren. Wij van onze kant brengen onze multidisciplinaire kennis en expertise over CCU aan om de investeringen in technologieën die bijdragen aan de overgang naar een circulaire, duurzamere en fossielvrije industrie op te krikken." 

Onze steun als bank

"We zijn erg enthousiast over de samenwerking met CO₂ Value Europe", benadrukt Didier Beauvois, Head of Corporate Banking & Member of the Executive Board bij BNP Paribas Fortis. "Niet alleen vanwege de impact op het klimaat, maar ook om een nieuwe circulaire en industriële waardeketen aan te moedigen. Bij BNP Paribas Fortis delen we de ambitie van CO₂ Value Europe en willen we onze rol als bankier ten volle spelen door mee te werken aan de ontwikkeling van innovatieve oplossingen die onze economie veerkrachtiger en duurzamer maken."  

Onze expertise en relaties ten dienste stellen van wie oplossingen zoekt voor een betere en milieuvriendelijkere industrie, ook dat is Positive Banking.

Meer weten?

Bezoek de website van CO₂ Value Europe.