Het toenemende belang van artificiële intelligentie doet ontelbare vragen rijzen. Maar één ding lijkt zeker: Belgische en Europese bedrijven mogen de (juiste) trein niet missen!
De technologische innovatie voorspelt een totaal andere toekomst en doet heel wat gevestigde economische modellen wankelen. Artificiële intelligentie (AI), dat het voorbije decennium aan een ware opmars begon en waarvan er steeds meer toepassingen het levenslicht zagen, is geen uitzondering op die regel en zou een echte revolutie kunnen teweegbrengen voor tal van sectoren. Om klaar te zijn voor de toekomst, moeten bedrijven dus vandaag al inzetten op AI. Want dankzij AI kunnen ze voor nieuwe concurrentievoordelen zorgen en zo hun groei bestendigen. De impact zou rechtstreeks voelbaar zijn op deze vier niveaus: optimalisatie van de operaties, verbetering van de klantervaring, voortdurende verbetering van de producten en meer efficiëntie op het vlak van human resources. En toch blijft AI voor veel spelers nog een sprong in het diepe. Omdat veel mensen niet weten wat AI precies is, rijzen er nog heel wat vragen over het gebruik ervan in de realiteit.
België schakelt een versnelling hoger
Om die beperking op te vangen, besliste Europa om de koe bij de hoorns te vatten, onder meer om de achterstand in te halen ten opzichte van China en de Verenigde Staten. Ook in België zien we steeds meer initiatieven opduiken. Op 18 maart bijvoorbeeld overhandigde een groep onafhankelijke experten een reeks aanbevelingen rond artificiële intelligentie aan de federale regering, gebundeld in een rapport met als titel 'AI 4 Belgium'. Een van de belangrijkste struikelblokken is de grote nood aan investeringen: die zouden tegen 2030 namelijk moeten worden opgetrokken naar een miljard euro. Maar ook opleiding is een sleutel tot succes. En daar komen de zaken in beweging: de opening van de eerste AI School in ons land is al een feit. Het gaat om een gezamenlijk initiatief van BeCode, informaticareus Microsoft en vijf andere partners, waaronder Cronos Groep en KPMG. Hun ambitie? Komaf maken met een van de grootste beperkingen voor de opkomst van AI: het gebrek aan experten. De partners van het project willen nog graag negen andere vestigingen openen, om zo de komende jaren 350 tot 500 studenten per jaar een gepaste opleiding te geven.
Bedrijfsleiders op de eerste rij
De Amerikaanse IT-reus Microsoft doet er alles aan om AI toegankelijk te maken voor iedereen, met name door een reeks tools aan te reiken speciaal voor bedrijven. Het bedrijf uit Redmond vroeg bovendien aan auditbureau EY om een studie uit te voeren over AI doorheen Europa. Die studie bestond uit enquêtes en interviews in 277 bedrijven uit zeven verschillende sectoren in 15 Europese landen. De Belgische versie van de studie legt een interessante focus op ons land (en Luxemburg) en bevat de resultaten van de 21 Belgische en Luxemburgse bedrijven die werden bevraagd, waaronder Proximus, Solvay, BNP Paribas en Colruyt Group. De steekproef is vrij beperkt, maar de lessen die we uit de studie kunnen trekken, zijn zeker nuttig om de realiteit op het terrein beter te begrijpen.
De situatie in België
Artificiële intelligentie wordt door de grote spelers doorgaans wel ernstig genomen. De meesten onder hen gaan op dit moment dan ook al na welk potentieel AI voor hen inhoudt. De Belgische bedrijfsleiders (C-suite) lijken dan ook het sterkst betrokken te zijn bij deze thematiek op Europees niveau, want een overweldigende meerderheid is van mening dat deze technologie bepalend zal zijn voor de toekomst (meer nog dan andere digitale kwesties). En terecht, want de impact van AI zal ook voelbaar zijn in alle economische sectoren. Het bewijs dat AI steeds meer terrein wint: 76% van de bedrijven geeft aan pilootprojecten te organiseren rond dit thema. We merken ook op dat het thema veel vaker wordt aangevoerd door de businessdepartementen in plaats van te worden gestimuleerd door de IT-teams. De onderliggende technologieën die volgens het rapport bovendien als het meest nuttig worden beschouwd voor de bedrijven, zijn machine learning en intelligente robotica. Tot slot vindt bijna de helft van de ondervraagden dat AI voornamelijk zal worden gebruikt om te voorspellen en te automatiseren, maar ook om informatie te genereren.
Welke competenties?
De studie biedt een aantal pistes voor een geslaagde AI-aanpak, maar wijst er ook op dat de toepassing van deze technologie ongetwijfeld heel wat veranderingen teweeg zal brengen binnen de bedrijven (impact op het personeel, op de regelgeving of verlies van controle). Om AI succesvol te ontwikkelen, lijken acht kwaliteiten onmisbaar te zijn, al varieert hun gewicht naargelang een aantal factoren (zoals het land, de sector enz.). Enkele van deze onmisbare kwaliteiten zijn analyse en databeheer: deze twee zijn ook voor de Belgische bedrijven prioritair. Daarnaast moeten ze ook hun leiderschapskwaliteiten naar boven halen om de digitale transformatie tot een goed einde te brengen, moet het bedrijf blijk geven van voldoende culturele openheid om het silodenken te doorbreken en de nodige nieuwsgierigheid en innovatie aan de dag leggen om de nieuwe technologieën te omarmen. Tot slot moeten ze de emotionele intelligentie stimuleren, agile ontwikkelingsmethodes toepassen en in staat zijn om samen te werken met externe partners. De weg lijkt misschien nog lang en er blijven nog heel wat obstakels en vragen bestaan, maar de bedrijven die nu al op de juiste trein springen, blijven ongetwijfeld een stapje voor.
24.06.2019
Artificiële intelligentie ten dienste van de planeet
Via ‘AI for Earth’ ondersteunt Microsoft projecten die gebruikmaken van artificiële intelligentie om te bouwen aan een duurzamere toekomst. Zelf zo’n innovatief project in gedachten? Stuur het in!
Artificiële intelligentie is niet meer uit ons leven en onze economische, ecologische en technologische debatten weg te denken. Ook op filosofisch en ethisch vlak is het een hot topic. Het is een technologie — van zogenaamde zwakke tot sterke AI — die zowel fascineert als verontrust. En terecht. Want in de toekomst lijkt een samenleving van mens en machine onvermijdelijk te worden. De verschillende technologische ontwikkelingen van de afgelopen jaren (krachtige algoritmes, machine learning, cloud computing, big data enz.) hebben tal van applicaties in de meest uiteenlopende sectoren in het leven geroepen: van zelfrijdende auto’s over robotlogistiek tot de medische sector, onderwijs en financiën. Maar AI kan ook een belangrijk instrument zijn om de klimaatuitdagingen aan te pakken.
Microsoft als pionier
Met zijn programma ‘AI for Earth’, dat zich uitstrekt over vijf jaar en waarvoor een budget van 50 miljoen dollar werd uitgetrokken, richtte het bedrijf uit Redmond — dat zich in het verleden al bezighield met een verantwoorde aanpak van zijn eigen datacenters (misschien in de toekomst wel onder water?) – zijn aandacht op de kwestie van een duurzamere toekomst voor onze planeet ... met behulp van technologie. De bedoeling van Microsoft? Het potentieel van AI ten volle benutten ten dienste van het milieu. Concreet vertaalt dat zich in steun aan allerlei uiteenlopende spelers – milieugroeperingen, onderzoekers, bedrijven enz. – die zich bezighouden met vier grote thema’s: landbouw, water, biodiversiteit en klimaatverandering. Microsoft ondersteunt met zijn programma dus projecten die werken aan duurzame oplossingen door gebruik te maken van de immense (en nog onbenutte) voordelen van data science: artificiële intelligentie, machine learning en cloud computing.
Financiële en technologische middelen
In de vorm van een oproep tot het indienen van projecten stelt ‘AI for Earth’ de laureaten financiële steun ter beschikking, afhankelijk van het project in kwestie. Het geeft hen ook gratis toegang tot de laatste nieuwe spitstechnologie, meer bepaald via het cloudcomputingplatform Microsoft Azure en een virtuele tool om gegevens te analyseren en exploiteren. Daarnaast ontwikkelde Microsoft ook twee API’s (application programming interfaces): de eerste brengt de bodembedekking op aarde in kaart, de tweede levert een classificatie van diersoorten op aarde. Uiteraard is die aanpak van de Amerikaanse technologiereus een manier om zijn eigen ‘huismerken’ op te dringen, maar tegelijk is er geen twijfel mogelijk dat het initiatief de laureaten de kans biedt om hun projecten in een stroomversnelling te brengen en de impact ervan te vergroten.
Ruim 300 gelanceerde projecten
Intussen sloten al verschillende organisaties, zoals de Leonardo DiCaprio Foundation en de National Geographic Society, zich voor speciale thema-edities van het programma aan bij ‘AI for Earth’, waardoor het nu al 371 ‘beurzen’ toekende in ruim 60 landen, waaronder drie in België: Breathe-IT, dat inzicht tracht te krijgen in de werking van bossen en de impact van de klimaatverandering op de oogst; een project van de Universiteit Gent dat de gezondheid van vee opvolgt; en Senhive, een zelfwerkende detectieoplossing die bijvoorbeeld bosbranden zelfstandig opspoort. Ook in de rest van de wereld zijn er tal van initiatieven die toegang hebben tot de AI-tools van Microsoft. Het gaat dan in veel gevallen om grootscheepse projecten, bijvoorbeeld ter bestrijding van stropers, om muggen te monitoren, met uitsterven bedreigde diersoorten in kaart te brengen, te helpen bij het behoud van bossen en community’s rond natuurobservaties op te bouwen.
Waag je kans!
In december 2018 werden uit zo’n 200 aanvragen een tiental nieuwe projecten geselecteerd die een totaal bedrag van 1,28 miljoen dollar onder elkaar mogen verdelen. Vier keer per jaar mogen projecten worden ingestuurd. De volgende indieningsdata zijn 7 juli en 7 oktober. En dan is er nog de ‘innovatie’-editie in samenwerking met de National Geographic Society, waarvoor projecten mogen worden ingediend tot 9 oktober. De gesteunde projecten moeten aan één voorwaarde voldoen: ze moeten een niet-opgeloste problematiek aanpakken en de manier veranderen waarop mensen en organisaties de ecosystemen op aarde controleren, vormgeven en beheren. Tijd dus voor actie. Want hoewel de resultaten van die initiatieven niet altijd meteen zichtbaar zijn en soms verbrokkeld lijken, maken vele kleintjes samen een groot.
08.05.2019
AI geeft de digitale CFO ‘superkrachten’
Artificiële intelligentie is veel meer dan een laagje technologie. Ze is een echte game changer die de rol en de manier van werken van CFO’s (en bedrijven) diepgaand kan veranderen.
Er waait een nieuwe wind door het takenpakket van de financieel directeur en dat maakt van hem een echte digitale CFO! Hij blijft de financiën beheren, maar hij wordt steeds meer een beslisser die de strategie van het bedrijf mee bepaalt. De nieuwe technologieën die aan de basis liggen van dit nieuwe paradigma en tegelijk aanzetten tot actie, laten hem geen andere keuze: hij moet zich profileren als leider van de innovatie en de verandering. Een technologiegoeroe die deze nieuwe tools gebruikt om zijn taken beter uit te voeren, waarde te creëren of de investeringen in dit domein te bepalen. Welke technologie speelt de hoofdrol? Artificiële intelligentie. AI is voor sommigen beloftevol, voor anderen beangstigend, maar één ding staat vast: er valt niet meer aan te ontsnappen. En dat geldt ook voor de CFO!
Een woordje uitleg over AI
Artificiële intelligentie spreekt tot de verbeelding en er bestaat nog geen duidelijke definitie van. Dit is waarschijnlijk nog maar het begin van een technologie die in de jaren 2000 een echt keerpunt kende. Cloud computing, machine learning en deep learning zijn allemaal facetten van AI, maar sommige onderzoekers delen ze op in vier ontwikkelingsstadia: reactieve AI (momenteel het meest gebruikte ontwikkelingsstadium), AI-systemen met een beperkt geheugen, Theory of mind en het laatste stadium: zelfbewustzijn. Wat het huidige ontwikkelingsstadium ook is, AI heeft de weg naar de bedrijven gevonden en heel wat toepassingen zijn al lang geen sciencefiction meer. En wat betekent dit voor de CFO?
Nu al in handen!
Artificiële intelligentie biedt al diverse tools die verder gaan dan de ‘eenvoudige’ digitalisering van het bedrijf, meer bepaald omdat ze gegevens kan verwerken in volumes die een mens niet aankan. Deze massa smart data, geëxploiteerd door applicaties die steeds meer ingang vinden, wordt dan een echt ‘wapen’ dat alle afdelingen van het bedrijf kan beïnvloeden: te beginnen met financiën, maar ook klantenrelaties (chatbots, spraak- of gezichtsherkenning, productaanbevelingen, ...).
De CFO ‘stuurt’ de klantencyclus
Sommige bedrijven (Tesla, Amazon) hadden dat al snel in de gaten en gebruiken die informatie met hoge toegevoegde waarde om de klanten zoveel mogelijk te betrekken, meer te verkopen, hun operationele efficiëntie te verbeteren, de kosten te verlagen of nieuwe ideeën en bedrijfsmodellen te genereren. Een context die de CFO een totaalbeeld van de klanten geeft, zodat hij ernaar kan handelen: van betalingsgedrag tot risicobeheer, via klantenbinding en mogelijkheden om nieuwe commerciële aanbiedingen te exploiteren. AI stelt de CFO dus - via data - in staat om zich als facilitator tussen de financiële, marketing- en verkoopafdeling te positioneren. Strategisch gezien is zo’n afbouw van ‘silo’s’ gezond, omdat de klantencyclus dan meer globaal en prioritair wordt aangepakt.
Een ‘augmented’ CFO
AI zal de financieel directeur ook helpen om zijn traditionele rol ‘beter’ te vervullen. In die mate dat zijn analyses en projecties strategisch onmisbaar zullen worden. Hoe? Door complexe processen te automatiseren; de transacties te analyseren om er zeker van te zijn dat aan alle conformiteitsvereisten is voldaan; applicaties uit te rollen om de specifieke verrichtingen bij het afsluiten van de rekeningen te onderzoeken; voor het blote oog ‘onzichtbare’ verbanden te leggen. Op het vlak van voorspellingen is AI essentieel en kan het bijvoorbeeld de planning verbeteren (investeringen, inkomsten, uitgaven, ...) omdat de CFO scenario's complexer kan maken en (meer dan ooit) kan variëren. En dan is er nog de mogelijkheid om de verschillen tussen prognoses en werkelijke resultaten te meten of ze in de loop van de periode automatisch bij te sturen. Een dagelijkse opvolging die al snel onmisbaar zal worden.
Superkrachten voor digitale CFO's?
Hoewel AI onmiskenbaar troeven heeft, is het soms moeilijk om op het volledige potentieel ervan te anticiperen. Dit zijn volgens de specialisten van Wolters Kluwer de vijf superkrachten die AI de digitale CFO kan verlenen:
- Een blik werpen op de financiële toekomst van het bedrijf dankzij zijn ‘kristallen bol’;
- Het gedrag van de klanten lezen om bliksemsnel te kunnen reageren;
- Het profiel van de klanten binnen handbereik hebben;
- De cv’s analyseren om de beste talenten te rekruteren;
- De papierberg doen verdwijnen en de kosten verminderen;
Een engagement voor morgen!
Artificiële intelligentie? Een goede keuze op voorwaarde dat u de juiste tools kiest en rekening houdt met de technologische evoluties. Bovendien kost het tijd om AI in het bedrijf te integreren en moet de CFO zich er persoonlijk voor inzetten en een echte interne ambassadeur worden.
12.04.2019
Digitale transformatie: biofarmabedrijven hinken achterop
Ondanks hun toenemende inspanningen in de digitale transformatie hebben nog maar weinig biofarmaceutische bedrijven de 'digitale maturiteit' bereikt. Wat houdt hen tegen en welke opportuniteiten dienen zich aan? Blijven evolueren is de boodschap, al lopen ze het risico het niet te halen ...
Slechts 20% van de biofarmabedrijven heeft de digitale maturiteit bereikt. Dat is de voornaamste vaststelling van de vierde editie van de Digital Business Global Executive Study, een enquête van audit- en adviesbureau Deloitte en MIT Sloan Management Review, een mediabedrijf aan de business school van het Massachusetts Institute of Technology. De digitale transformatie is evenwel een strategische must geworden. Het is dus geen toeval dat 58% van de bevraagde verantwoordelijken – een steekproef bij bedrijfsleiders van 68 biofarmabedrijven van allerlei formaten, waarvan 22 uit het gebied EMEA (Europe, Middle East and Africa) – verklaart van de digitalisering een topprioriteit te hebben gemaakt en dat 79% van hen hoopt op een positieve return in de komende vijf jaar ...
Langzaam maar zeker?
Een digitale transformatie is een langdurig traject dat niet zonder risico's verloopt. Zo kan een bedrijf bijvoorbeeld worden ontwricht door een snellere en performantere speler. Hoewel de biofarmasector een heuse achterstand heeft ten opzichte van IT-, entertainment- of telecombedrijven, kunnen we ook niet zeggen dat de biofarmabedrijven nog helemaal niets hebben gedaan om digitaler te worden. Heel wat spelers zijn immers al begonnen met het aftoetsen van digitale opportuniteiten, zoals de ontwikkeling van apps om de consument beter te betrekken, de toepassing van artificiële intelligentie om hun eigen werking te verbeteren of de aanwerving van ervaren chief digital officers. Maar de weg is nog lang en ligt bezaaid met heel wat uitdagingen ...
Maar waar loopt het dan vast?
Het onderzoek brengt drie belangrijke factoren aan het licht die de achterstand van de biofarmasector kunnen verklaren: een gebrek aan financiële middelen, een duidelijke visie en leiderschap. Hoewel meer dan de helft van de bevraagde bedrijven bevestigt te willen investeren in de digitale transformatie, kan die in veel gevallen niet worden geconcretiseerd zonder een duidelijke strategische visie. De bedrijven lopen immers het risico dat ze vast komen te zitten in het 'shiny object'-syndroom ... Het is misschien ook om die reden dat drie vierde van de respondenten ervan overtuigd is dat hun organisatie nood heeft aan nieuwe bestuurders om de digitale transformatie te begeleiden, onder meer om de culturele obstakels weg te werken die de verandering in de weg staan. Tot slot blijft financiering voor 54% van de respondenten een belangrijke hinderpaal voor digitale initiatieven, zowel op het vlak van middelen als op het vlak van mensen.
Leren van de koplopers uit de sector
De meeste bedrijven uit de sector staan nog aan het prille begin van hun digitale avontuur, maar er zijn ook bedrijven die al heel wat verder staan in hun digitale transformatie. Ze ontwikkelen nieuwe en complexere businessmodellen, die het resultaat zijn van hun eigen ervaringen als pioniers en eerder verschuiven naar B2C-modellen (business to consumer). Die pionierbedrijven zijn in staat om innovatieve vormen van leiderschap en bedrijfscultuur toe te passen en gebruiken die voorsprong dus om op een andere manier zaken te doen, maar ook om alle niveaus van hun organisatie verder te laten evolueren. Een ander essentieel element hierbij zijn de samenwerkingen met het volledige ecosysteem. Een belangrijke aanpak binnen de biofarmasector, aangezien een groot deel van de gegevensstromen afkomstig is van externe spelers zoals patiënten, ziekenhuizen, onderzoekers enz. Dankzij die troeven kunnen deze digitale koplopers zich beter aanpassen aan de snelle veranderingen op de markt.
Kansen voor het grijpen ...
In het onderzoek sommen Deloitte en MIT ook op welke voordelen de digitale transformatie voor de biofarmabedrijven kan hebben. In grote lijnen helpt digitalisering hen om efficiënter te werken, innovatieve producten en diensten aan te bieden en het engagement te winnen van alle betrokken partijen in het ecosysteem. Eén prangende vraag blijft echter nog onbeantwoord: waar te beginnen? Ook hiervoor worden enkele pistes aangereikt. Hoewel de situatie in elk bedrijf anders is, lijkt het er wel op dat iedere digitale transformatie inspiratie kan vinden bij
Einstein: "If you want different results, you have to try different approaches".
06.04.2018
Artificiële intelligentie: de toekomst is nu!
De meningen over artificiële intelligentie zijn verdeeld. Optimisten zien de technologie als een echte groeimotor. Tegenstanders denken dan weer dat er mogelijk massaal banen zullen verdwijnen. Daartussen liggen nog tal van andere meningen. Maar welke precies? Dat vroeg beroepsorganisatie UCM aan haar leden.
Om een beter beeld te krijgen van de uitdagingen en opportuniteiten rond artificiële intelligentie (AI), wijdde de Union des Classes Moyennes (UCM) onlangs een studie aan deze technologie. Iedereen is het er over eens dat artificiële intelligentie de komende jaren steeds meer in ons dagelijkse leven aanwezig zal zijn. Maar zijn de Belgische bedrijven klaar voor deze revolutie? Hoe zien zij de komst van AI? Nemen de bedrijfsleiders maatregelen om de voordelen ervan te benutten? De UCM deed enkele opvallende vaststellingen.
Nog maar weinig aanhang
Slechts 9% van de Waalse en Brusselse kmo's integreert artificiële intelligentie en amper 5% geeft aan dat 'binnenkort' te gaan doen. Een zwak resultaat, zeker als je weet dat de helft van de bedrijfsleiders ook nog eens vindt dat AI "nutteloos en niets voor hen" is. En hoe zit het met de perceptie? Een derde van de bevraagde ondernemers ziet deze technologie als een opportuniteit en 25% zegt "eerder ontvankelijk" te zijn voor de impact ervan. Uit de resultaten van de studie blijkt ook dat bijna 14% van diezelfde ondernemers AI als een bedreiging beschouwt en 17,3% zelfs als een risico. Nog verrassender is dat bijna 75% van de kmo's denkt dat AI geen gevolgen zal hebben voor hun personeelsbestand, ook al overweegt toch iets minder dan de helft om de opleidingen voor het personeel te herbekijken. Een laatste interessant gegeven is dat een derde van de ondervraagde kmo's de opkomst van AI zou willen afremmen via "belastingen op robots en/of algoritmes" om de tewerkstelling van mensen te bevorderen.
Onmisbare stimuli
Het rapport van de UCM onderstreept eveneens dat de meeste kmo's (57,8%) betere informatie zouden willen, en dan vooral toegepast op hun sector. Dat komt volgens de UCM omdat AI een verschillende impact zal hebben naargelang de betrokken sector. Daarnaast vragen bedrijven ook overheidssteun voor investeringen (37,5%). De digitale revolutie, en deze technologie in het bijzonder, brengt in de meeste gevallen immers grote kosten met zich mee. Om bedrijven te helpen die uitdaging aan te gaan, benadrukt het onderzoek ook het belang van financiële steun bij de opleiding van het personeel (20,7%) en van adviescheques (16%). Belangrijke resultaten, want volgens adviesbureau Accenture staat België helemaal onderaan de lijst op het vlak van de verwachte productiviteitsstijging door deze technologie. Verschillende landen zijn immers al actief aan de slag: volgens het Indiase bedrijf Infosys heeft 86% van de organisaties met 500 tot 5.000 werknemers al ingezet op AI.
AI: geen sciencefiction meer
Volgens de UCM "is de bedoeling van AI de 'redeneercapaciteit' van het menselijk brein te kopiëren, zonder de biologische capaciteiten ervan". Accenture definieert AI dan weer als "een geheel van technologieën waarmee machines kunnen waarnemen, begrijpen, handelen en leren, vanuit zichzelf of om de menselijke activiteit te verrijken". Volgens Thierry Geerts, CEO van Google België (die ook door de UCM werd bevraagd), lijkt de opmars van AI op de revolutionaire komst van de computer in de jaren 80. De toekomst van de bedrijven zal flink veranderen, dat is zeker. Maar hoe zal die 'nieuwe wereld' eruitzien? Er bestaan voorbeelden genoeg om deze toch wel nabije toekomst te schetsen. Denk maar aan superintelligente virtual assistants, predictive analytics dankzij machine learning, reasoning bots, automatische vervoermiddelen, enz. Om die uitdagingen te kunnen aangaan, moeten bedrijven zich voorbereiden op de integratie van artificiële intelligentie, want zoals de Franse filosoof Maurice Blondel ooit schreef: "l'avenir ne se prévoit pas, il se prépare"!