Guardsquare, Intracto, Lansweeper en Silverfin zijn snelgroeiende, innovatieve bedrijven die elk op hun manier op korte termijn al heel wat wisten te bereiken.

Deze jonge, innovatieve bedrijven scoren hoge toppen over de landsgrenzen heen. Ze staan dan ook welverdiend in de finale van ‘Scale-up van het Jaar’, een prijs die al voor de 15^de keer wordt uitgereikt door EY en haar partners De Tijd en BNP Paribas Fortis. Waarom een dergelijk initiatief?

Didier Beauvois, Head of Corporate Banking & lid van het Directiecomité, BNP Paribas Fortis: "Er zijn veel start-ups met talent in ons land. Maar van zodra hun bedrijfsmodel aanslaat verhuizen ze vaak naar het buitenland of proberen ze buitenlandse investeerders aan te trekken om verder door te groeien. Lokaal zijn die niet gemakkelijk te vinden. Omdat het net die jonge, innovatieve ondernemingen zijn die werk en waarde creëren en de economische groei in ons land stimuleren verdienen zij onze steun en waardering. Daarom vindt BNP Paribas Fortis het belangrijk om initiatieven zoals het Belgian Growth Fund te steunen en te investeren in durfkapitaalfondsen die deze start-ups vanuit België internationaal laten groeien. Een award en zelfs een nominatie van ‘Scale-up van het Jaar’ kan nieuwe deuren voor hen openen. Ik wens de genomineerde scale-ups van dit jaar dan ook alle succes."

Dit zijn de vier genomineerden voor dit jaar:

Guardsquare

Deze snelst groeiende techstart-up van het land is opgericht door ex-judoka Heidi Rakels en haar vriend en is gevestigd in Leuven en San Francisco. Deze ontwikkelaar van software beschermt mobiele applicaties tegen reverse engineering en hacking en is op 5 jaar tijd uitgegroeid tot een internationale referentie. Zijn producten worden gebruikt zowel in de financiële, publieke en telecomsector maar ook in e-gaming en media.

Intracto

Deze Trends Gazelle 2019 voor de provincie Antwerpen kende een opmerkelijke groeispurt. Intracto begon als een ontspoorde hobby van een 19-jarige student/webbouwer en groeide op 15 jaar uit tot een toonaangevend digital agency met 4 campussen en 300 teamleden. Intracto helpt nationale en internationale klanten de vertaalslag naar het digitale te maken en beter te ondernemen.

Lansweeper

Van thuisbasis Dendermonde tot metropool New York, softwarebedrijf Lansweeper zet zijn veroveringstocht onverminderd verder. Wereldwijd scant Lansweeper meer dan 60 miljoen assets, verspreid over de systemen van bijna 22.000 klanten. Dat gaat van kmo’s – die bevinden zich dan vooral onder de freeware users – tot heel erg grote multinationals. Zij gebruiken Lansweeper om hun IT-systemen overzichtelijk te maken en te houden. 

Silverfin

Het Gentse Silverfin is één van de snelst groeiende fintechbedrijven in Europa. Het bedrijf, opgericht in 2013, heeft vandaag kantoren in verschillende Europese landen, van waaruit het mondiale bedrijven als Mazars, Deloitte, BDO, Crowe Horwath en PwC bedient. Het Silverfin-platform automatiseert de basisprocessen voor honderden accountantskantoren en brengt mensen en technologie bij elkaar om duizenden bedrijven aan betrouwbaar en degelijk onderbouwd advies te helpen. Op termijn wil het alle financiële adviseurs ondersteunen over de hele wereld.

Lees het persbericht

Meer over de events die georganiseerd worden in samenwerking met EY

Van bezoekers trouwe klanten maken: daar gaat het elke webwinkel om. Kazidomi, dat gezonde, natuurlijke producten wil democratiseren, heeft dé manier gevonden. Een gesprek met oprichtster Emna Everard.

In de bankwereld gaat het vaak traag vooruit, maar bij BNP Paribas Fortis ging alles wel erg snel, zegt Emna Everard CEO van Kazidomi.

Als kind uit een gezin van dokters-diëtetiekspecialisten maakte Emna Everard er altijd al een erezaak van gezond te eten en te leven. En niet zomaar om het even wat te kopen. Ze herinnert zich nog hoe ze, toen ze 12 was, de etiketten op verpakkingen al uitploos. "Ik droomde ervan ooit een supermarkt te kunnen openen waar je met je ogen dicht kunt winkelen, omdat je weet dat je alleen maar dingen koopt die goed zijn voor je gezondheid".

En aangezien ondernemen Emna in het bloed zit, is dat precies wat ze deed. Of toch bijna: In 2016, kort voor ze afstudeerde, opende ze een webwinkel – Kazidomi. "Gezonde en natuurlijke producten zijn jammer genoeg duurder dan andere. Ik wou proberen ze te democratiseren", vertelt Emna. Ze bedacht een systeem van jaarabonnementen: de klant betaalt 100 euro lidgeld en krijgt in ruil 20 tot 50% korting op alle 3.000 online beschikbare voedings-, cosmetica- en onderhoudsproducten. Zo kan hij zijn abonnement snel terugverdienen en het hele jaar geld besparen op zijn aankopen van gezonde producten. 

Een gewaardeerd merk

En het werkt. Na twee en een half jaar heeft Kazidomi meer dan 10.000 abonnees, groeit het met 300% per jaar en krijgt het erkenning van zijn collega’s in het hele ecosysteem. Bewijzen? Hier volgen er twee …

Het eerste is dat de Brusselse start-up begin juli als achtste Belgische onderneming het prestigieuze 'B Corp'-label kreeg, dat ook giganten als Danone en Nestlé – voorlopig tevergeefs – ambiëren. "Op het gebied van duurzaamheid doen we enorme inspanningen. Onder meer door zo veel mogelijk samen te werken met lokale producenten en op het vlak van logistiek de voorkeur te geven aan gerecycleerde materialen voor de verpakking van onze zendingen", legt Emna Everard uit. "We lanceerden ook een intern programma, 'Share', dat een aantal initiatieven omvat met een positieve impact op het milieu en/of de maatschappij. Zo bieden we onze klanten producten aan die de vervaldatum naderen of waarvan de verpakking beschadigd is, met de vraag ze op hun beurt aan iemand anders aan te bieden – bij voorkeur aan minderbedeelden, rechtstreeks of via een vzw. In het kader van 'Share' geven we onze medewerkers ook de toestemming om jaarlijks een dag in een ngo door te brengen en ontvangen we scholen om de kinderen uit te leggen wat we doen, en waarom we het doen."

Het tweede bewijs van erkenning voor Kazidomi is dat Emna Everard onlangs tot Franstalig Ondernemer van het Jaar verkozen is.

"Ik ben uiteraard zeer trots op die prijs, ook al zal die niets veranderen aan mijn dagelijkse leven. Het zou me wel plezier doen als hij de jonge ondernemers in ons land zou inspireren en hen ervan overtuigen dat je in je ideeën moet geloven en ervoor moet durven gaan. Maar ik wil geen discussie over vrouwelijk ondernemerschap of over de man-vrouw tegenstelling beginnen. Die zou alleen maar de aandacht vestigen op een kloof die irrelevant is. Iedereen kan slagen, als hij of zij er zichzelf maar de middelen toe geeft", bevestigt Emna.

Een dynamische gesprekspartner

 Als bankier van de Brusselse start-up gaf BNP Paribas Fortis de onderneming in drie jaar tijd drie kredieten. Het laatste daarvan pas onlangs, om de inrichting van een gloednieuwe opslagruimte van 2.000 vierkante meter, in Vilvoorde, te financieren. Die steun lag voor de hand, want de duurzaamheidsverbintenissen van Kazidomi sluiten perfect aan bij de nieuwe strategie van de bank.

"Toen ik mijn bedrijf opstartte, klopte ik eerst aan bij de vertrouwde bank van mijn ouders", aldus de Franstalige Ondernemer van het Jaar 2019. "Maar daar voelde ik al snel terughoudendheid om een start-up een lening te geven. Dus stapte ik naar de concurrentie. BNP Paribas Fortis bleek opener, dynamischer ook. We stapten in het Innovation Hub-programma en onze relatiebeheerder, die de start-upwereld zeer goed kent, luisterde van in het begin naar ons. Hij was meteen enthousiast. Hij geloofde in ons project, volgde het van nabij en gaf ons de raad deel te nemen aan events om andere spelers van het ecosysteem te leren kennen … "

"Eerlijk gezegd hebben we veel aan hem te danken", geeft Emna grif toe. "Toen we hem vertelden dat we zeer dringend een nieuw magazijn nodig hadden, nam hij nog dezelfde dag contact op met een collega van BNP Paribas Real Estate. En een paar uur later kregen we een gedetailleerd antwoord, met de verschillende gebouwen die in Brussel beschikbaar waren. Kortom, ik vind dat het in de bankwereld vaak traag vooruit gaat, maar BNP Paribas Fortis is de uitzondering op de regel: alles ging zeer snel."

MEER WETEN

Experts uit 16 steden gaven op het Sustainable Future Forum hun visie. In Brussel sprak Virginie Frémat, Senior Partner bij CMS Law Tax, gespecialiseerd in ESG en verantwoordelijkheid van bedrijven.

ESG-factoren zijn in korte tijd uitgegroeid van een nichekwestie tot een strategische prioriteit op bestuursniveau in alle sectoren en rechtsgebieden.

ESG-implementatie en -rapportering is niet langer iets wat bedrijven doen om maatschappelijk verantwoord te ondernemen – ze zijn er nu wettelijk toe verplicht.

Van financiële instellingen tot energiebedrijven, technologie-start-ups, kmo’s en beursgenoteerde bedrijven – alle bedrijven moeten dringend focussen op ESG.

Hoewel de impact van de ESG-reglementering onbetwistbaar is, biedt de huidige en toekomstige bedrijfs- en beleggingsomgeving nieuwe kansen. De bestaande en toekomstige ESG-reglementering gaat over het integreren van mens en planeet in de langetermijnstrategie van bedrijven. Die ontwikkeling creëert kansen voor bedrijven om meer te doen voor mens en planeet en tegelijk meer waarde te creëren voor beleggers. 

Veranderend concurrentielandschap

Niet alleen overheden worden steeds veeleisender op het gebied van ESG, ook aandeelhouders en organisaties uit het middenveld laten hun stem horen. Denk maar aan de Stichting Urgenda, die de Nederlandse staat voor de rechter sleepte met de eis dat de overheid meer zou doen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, en gelijk kreeg. Of de Belgische Klimaatzaak de overheid kan dwingen om actie te ondernemen op het gebied van klimaatverandering ligt momenteel voor bij het Hof van Beroep.

Het aandringen tot meer concrete, meetbare en afdwingbare ESG-initiatieven vanwege bedrijven komt van drie kanten: 

• activisme van stakeholders
• Europese richtlijnen
• nationale wetgeving

Sustainable Finance Action Plan

In maart 2018 lanceerde de Europese Commissie het actieplan voor een duurzaam financiewezen. Dat heeft tot doel:

1. kapitaalstromen te sturen richting duurzame beleggingen voor inclusieve groei
2. financiële risico’s in verband met klimaatverandering en sociale kwesties te beheren
3. transparantie en langetermijndenken in het financiewezen te bevorderen

De belangrijkste kenmerken zijn één enkel EU-classificatiesysteem (taxonomie), de verantwoordelijkheden van beleggers, benchmarks gericht op CO2-vermindering en betere duurzaamheidsrichtsnoeren, allemaal ter bevordering van een duurzamere financiële toekomst.

Richtlijn inzake niet-financiële rapportering

Om de overgang naar een duurzamere economie te ondersteunen, heeft het Europees Parlement eind 2022 de richtlijn inzake duurzaamheidsrapportering door ondernemingen (Corporate Sustainability Reporting Directive, CSRD) goedgekeurd. Dat is een uitbreiding van de richtlijn tot bekendmaking van niet-financiële informatie (Non-Financial Reporting Directive, NFRD), zowel wat betreft het aantal bedrijven dat aan de normen moet voldoen als voor het aantal thema’s waarover ze moeten rapporteren.

De NFRD is op 5 januari 2023 in werking getreden en zal uiteindelijk gelden voor ca. 50.000 bedrijven. Naast de financiële rapportering waartoe bedrijven verplicht zijn, zullen ze voortaan ook over duurzaamheid moeten rapporteren. De grootste bedrijven moeten daar als eerste mee beginnen, de kleinere volgen later. In België zijn de betreffende vereisten opgenomen in de wet van 3 september 2017, die nu deel uitmaakt van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen.

Taxonomieverordening

De Taxonomieverordening van de EU introduceert een classificatiesysteem voor milieuduurzame economische activiteiten. Artikel 8 van de verordening legt bekendmakingsvereisten op aan bedrijven die onderworpen zijn aan de NFRD. Bedrijven worden zo verplicht informatie te verstrekken over de mate waarin ze milieuduurzame activiteiten ontplooien en over bepaalde kritieke prestatie-indicatoren.

Richtlijn duurzaamheidsrapportering door ondernemingen (CSRD)

Bedrijven die onderworpen zijn aan de CSRD moeten niet-financiële informatie opnemen in hun jaarlijkse managementverslagen, met betrekking tot milieu-, sociale, mensenrechten-, anticorruptie-, antiomkopings- en diversiteitskwesties. De CSRD legt ook een beknopte beschrijving op van het businessmodel, het beleidskader, de prestaties, de belangrijkste risico’s en de niet-financiële prestatie-indicatoren van het bedrijf.

De duurzaamheidsrapportering moet gebeuren volgens de verplichte EU-normen, waarvan de eerste reeks werd gepubliceerd op 30 juni 2023; een tweede reeks inzake aanvullende en sectorspecifieke informatie komt er tegen 30 juni 2024. Bij de rapportering moet worden gewerkt met het dubbele-materialiteitsbeginsel, wat inhoudt dat er moet worden gekeken naar de impact van duurzaamheid op de bedrijven en vice versa.

De CSRD benadrukt het belang van de waardeketen, strategie, belangen van stakeholders, implementatie van duurzaamheidsbeleid en de vooruitgang op het vlak van duurzaamheidsdoelstellingen.

De richtlijn vereist bekendmaking van zorgvuldigheidsprocessen, negatieve effecten in de hele waardeketen, de maatregelen om die effecten te beperken, materiële duurzaamheidsrisico’s en relevante indicatoren.

De CSRD komt met uitvoerige rapporteringsvereisten voor grote organisaties van openbaar belang, die gedetailleerde en transparante informatie moeten verstrekken over hun duurzaamheidspraktijken en -effecten.

Corporate Due Diligence-richtlijn (CSDD)

De richtlijn inzake passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid is van toepassing op grote EU- en niet-EU-bedrijven. Ze vereist dat de bedrijven passende zorgvuldigheid betrachten en optreden wanneer ze problemen vaststellen. Er zijn sancties voor niet-naleving. De nieuwe burgerlijke-aansprakelijkheidsregeling maakt het voor personen die schade ondervinden doordat een onderneming de regels niet naleeft mogelijk om rechtstreeks een vordering in te stellen.

Voor vennootschappen opgericht naar het recht van een EU-lidstaat is de CSDD van toepassing op vennootschappen met gemiddeld meer dan 500 werknemers en een wereldwijde omzet van meer dan 150 miljoen euro in het afgelopen boekjaar. Of op vennootschappen met gemiddeld meer dan 250 werknemers en een wereldwijde omzet van meer dan 40 miljoen euro in het afgelopen boekjaar, waarbij minstens 50% van die omzet gerealiseerd werd in sectoren die als sectoren met hoog risico worden bestempeld. Sectoren met hoog risico zijn sectoren die te maken hebben met de productie van textiel, leder, landbouwproducten, voeding, mineralen en aanverwante handel.

Daarnaast introduceert de CSDD maatregelen van toepassing op kmo’s die betrokken zijn bij de waardeketens van de betrokken ondernemingen, waarbij rekening wordt gehouden met de indirecte impact op die kmo’s.

Ik heb een kmo. Wat moet ik doen?

Niet-beursgenoteerde kmo’s vallen buiten het toepassingsgebied van de CSDD en vallen dus niet rechtstreeks onder de bepalingen ervan. Beursgenoteerde kmo’s met effecten op een EU-gereglementeerde markt (met uitzondering van micro-ondernemingen) vallen echter wel binnen het toepassingsgebied van de CSDD. Zij kunnen tot 2028 gebruikmaken van een opt-out. Daarnaast wordt gewerkt aan een specifieke reeks EU-normen voor duurzaamheidsrapportering op maat van kmo’s, waar niet-beursgenoteerde kmo’s zich op vrijwillige basis aan kunnen houden.

Het is belangrijk om te weten dat kmo’s die niet rechtstreeks onder de CSDD vallen er toch mee te maken kunnen krijgen doordat ze deel uitmaken van de waardeketens van grotere bedrijven. Zowel de EU-lidstaten als de bedrijven die onder de CSDD vallen, zijn verplicht om kmo’s in die waardeketens te ondersteunen.

Ik ben bestuurder. Wat betekent dit voor mij?

De CSDD heeft niet te onderschatten gevolgen voor bestuurders van de bedrijven die eronder vallen. Bestuurders hebben een fiduciaire plicht om het succes van hun bedrijf te stimuleren, maar lopen ook tegen risico’s aan zoals strafrechtelijke en burgerlijke aansprakelijkheid en straffen. Dat geldt in het bijzonder voor beursgenoteerde bedrijven. Daarnaast kan de aandacht rond ESG en duurzaamheidskwesties aanleiding geven tot reputatieschade. De CSDD verhoogt ook de regelgevingslast voor bedrijven, zowel qua tijd als qua kosten. Bovendien is negatieve impact op de aandelenkoersen en de kosten voor verzekeringspremies van bestuurders en kaderleden mogelijk. Over artikels 25 en 26 van de CSDD, die betrekking hebben op de plichten van bestuurders van EU-bedrijven, wordt nog steeds gediscussieerd, met mogelijk verdere verduidelijkingen.

Is technologie een troef voor bedrijven om gemakkelijker naar een duurzamere mobiliteit te gaan? Philippe Kahn, Mobility Solutions Expert, geeft antwoord.

Onze samenleving ondergaat een duurzame transitie. Om daaraan bij te dragen moeten bedrijven hun mobiliteit heroverwegen. Sinds 1 juli 2023 voelen we de eerste gevolgen van het uitdoven van de fiscale aftrekbaarheid van bedrijfsvoertuigen met een verbrandingsmotor tegen 2026. Tegelijk maakt het federale mobiliteitsbudget deze (r)evolutie een pak concreter en werkbaarder. Eén ding is zeker: technologische tools, vooral applicaties, spelen een sleutelrol. Philippe Kahn, Mobility Solutions Expert bij Arval BNP Paribas Group, legt uit waarom.

1 juli 2023: een sleutelmoment

"In de weken na het scharniermoment van 1 juli 2023 zagen we de behoeften van onze professionele klanten al veranderen", legt Philippe Kahn uit. "Sommige bedrijven hadden al concrete stappen gezet naar een duurzame transitie. Maar in heel wat bedrijven rijzen nu pas veel concrete vragen en bezorgdheden van medewerkers die beantwoord moeten worden. Hoe kan ik een elektrische auto gebruiken als ik in de stad woon en er geen oplaadpunten beschikbaar zijn? Heb ik zin om elke twee dagen op zoek te gaan naar een betrouwbare plek om op te laden? En ben ik bereid om mijn mobiliteit fundamenteel te herzien? Voor werkgevers is het een prioriteit om op al die vragen een bevredigend antwoord te geven.”

Naast het beheer van een elektrische bedrijfswagen van a tot z, inclusief opladen, beginnen almaar meer ondernemingen hun globale mobiliteitsbeleid te herzien. Ze analyseren alle bestaande alternatieven, met name de multimodale. “En dat is uitstekend nieuws”, gaat Philippe Kahn verder. “Want het is een verplichte passage voor hun toekomst. Ik denk dat de vraag naar zo’n oplossingen steeds groter zal worden. Om daar vlot op in te spelen, zijn technologie en vooral apps een belangrijke troef."

Anticiperen om beter te dienen

Ondernemingen beginnen er meer en meer over na te denken, maar voor Arval BNP Paribas Fortis en Philippe Kahn is het al jaren een prioriteit. "We anticiperen al meer dan vijf jaar op de veranderingen die aan de gang zijn, met als doel een veel bredere mobiliteitsvisie en expertise te hebben dan alleen leasing. Vandaag hebben we trouwens een volledige afdeling die zich daar uitsluitend mee bezighoudt. Dankzij die expertise kunnen we tegemoetkomen aan en zelfs vooruitlopen op de behoeften van bedrijven. Die zitten vaak met vragen en voelen zich soms wat verloren in deze mobiliteitsrevolutie."

Een vereenvoudigde en vlottere ervaring dankzij technologie

Maar waarom en hoe speelt technologie een belangrijke rol in deze transitie naar een duurzamere mobiliteit van bedrijven? "Het maakt de ervaring van deze nieuwe mobiliteit eenvoudiger en gebruiksvriendelijker. De laatste marktontwikkelingen liggen in die lijn", antwoordt Philippe Kahn. "Dat geldt ook voor de nieuwe mobiliteitsapps die we onze zakelijke klanten voortaan aanbieden. Voor werkgevers vergemakkelijken ze het beheer van het mobiliteitsbudget dat de federale overheid invoerde. Dit budget met zijn drie pijlers is cruciaal om de mobiliteit te herdenken. Maar tegelijk hoort daar een zekere reglementaire complexiteit bij. Net om daarop in te spelen zijn we vijf jaar geleden al begonnen met de ontwikkeling van een hele reeks technologische tools die het beheer van het mobiliteitsbudget vergemakkelijken. Bijvoorbeeld om onze klanten in staat te stellen heel eenvoudig de gecombineerde keuze voor een elektrische wagen en een fiets te beheren binnen dat budget. Vanuit die innovatielogica, die gericht is op een aangename gebruikerservaring, integreren onze apps heel concreet alle facetten van de nieuwe professionele mobiliteit, toegankelijk via een smartphone. Gebruik van openbaar vervoer, deelmobiliteit, taxi's en zelfs parking, ook al behoort dat niet tot het mobiliteitsbudget: alles is op één plaats terug te vinden.”

Dit vergemakkelijkt ook het beheer van transacties. “Mobiliteitsaankopen voor een klein bedrag, zoals een busticket, worden onmiddellijk verrekend en gevalideerd. Er is geen manuele controle meer nodig. Volgens die logica moet er niets voorgeschoten of terugbetaald worden ... en hoeven dus ook geen tickets en andere aankoopbewijzen bewaard of beheerd te worden. Kortom: onze apps vereenvoudigen het mobiliteitsbudget door alle componenten op een gebruiksvriendelijke manier aan te reiken: auto, fiets, scooter, multimodaliteit, openbaar vervoer, gedeelde mobiliteit ..."

Technologie als strategische accelerator

Het innovatietraject dat Arval België uitstippelt, illustreert perfect waarom technologie een belangrijke accelerator is om nieuwe mobiliteitsstrategieën te implementeren. En uiteraard zal wat vandaag bestaat snel evolueren naar een steeds rijkere gebruikerservaring. Philippe Kahn: "Er bestaan al heel wat innoverende tools. Maar we moeten rekening houden met de Belgische complexiteit. Een van de uitdagingen is om alle betrokken actoren onder dezelfde koepel samen te brengen en het resultaat van die samenwerking in eenzelfde 'magische' app te gieten. Wat vandaag in België bestaat, heeft nog vaak een lokale draagwijdte. Zo’n beperking bestaat bijvoorbeeld niet in Nederland dankzij de OV-kaart. Ook de stedenbouwkundige realiteit van ons land is een uitdaging. Want de invoering van mobiliteitshubs buiten de grote stedelijke centra waar alle verplaatsingsmiddelen toegankelijk zijn, is niet zo gemakkelijk."

Eén ding staat vast: de transitie naar een nieuwe bedrijfsmobiliteit staat op de rails. En de nieuwe Arval Mobility App is een waardevolle tool voor onze bedrijven. "Technologische innovatie maakt het mogelijk om de reglementaire complexiteit voor werkgevers te verminderen en multimodaliteit concreet en gebruiksvriendelijk te maken voor hun werknemers", besluit Philippe Kahn.

Arval Belgium nv, Ikaroslaan 99, 1930 Zaventem – RPR Brussel – BTW BE 0436.781.102, nevenverzekeringstussenpersoon geregistreerd bij de FSMA onder het nummer 047238 A. Onder voorbehoud van aanvaarding van uw aanvraag.

Arval Belgium N.V. is een dochtermaatschappij van BNP Paribas Fortis N.V.

Eind mei brachten BNP Paribas Fortis en de Universiteit Antwerpen een groep experts samen om de vele uitdagingen rond de decarbonisatie van de maritieme transportsector te bespreken. Wat moet je onthouden?

De leerstoel BNP Paribas Fortis Transport, Logistiek en Havens werd twaalf jaar geleden opgericht en is verbonden aan de Universiteit Antwerpen. Hij voert uitgebreid onderzoek naar concrete en innoverende manieren om een steeds veerkrachtiger – en duurzamer – maritiem ecosysteem te creëren.

Na het succes van de eerste twee grote evenementen in 2017 en 2019 besliste de leerstoel om dit jaar opnieuw een samenkomst te organiseren. Zo kwamen op 25 mei 2023 een reeks specialisten en actoren uit de haven- en maritieme sector samen in de gebouwen van BNP Paribas Fortis in Antwerpen. Daar bespraken ze de impact van decarbonisatie op het maritieme ecosysteem.

Dit zijn hun voornaamste conclusies ...

1 – We moeten een versnelling hoger schakelen

Maritiem transport is momenteel de meest koolstofzuinige vorm van commercieel vervoer, op basis van de CO₂-uitstoot per ton en per kilometer. Maar het kan beter.

Tot dusver gaven de spelers in de sector de voorkeur aan snelle winsten. Bijvoorbeeld door de schroeven van schepen te wijzigen en hun snelheid aan te passen. Maar op 25 mei kwamen de experts overeen dat het nu tijd is om te experimenteren met nieuwe brandstoffen en technologieën en te evolueren naar (bijna) emissievrije brandstoffen. Het tempo van de verandering versnelt, maar er is nog geen mirakeloplossing. De kosten (en risico's) zijn enorm.

2 – Eén en slechts één internationale regelgeving graag!

Het reglementaire kader is complex en evolueert voortdurend.

Tegen 2030 verbindt de International Maritime Organization (IMO), die afhankelijk is van de VN, zich ertoe de koolstofproductie van alle schepen met 40% te verminderen ten opzichte van 2008. En met 70% tegen 2050.

De Europese Unie verbindt zich ertoe om de uitstoot van broeikasgassen in het maritiem vervoer tegen 2030 met minstens 55% te verminderen, in vergelijking met 1990. Tegen 2024 zal een emissiehandelssysteem (ETS) van toepassing zijn op alle schepen van meer dan 5.000 bruto ton van en naar de havens van de EU.

Kortom: de dingen bewegen in de goede richting. Maar volgens de spelers in de sector zijn er heel wat regionale en supraregionale programma's die parallel blijven lopen. En dat brengt een administratieve en financiële overlast met zich mee.

Op 25 mei bereikten alle stakeholders een akkoord over twee punten: ten eerste is een uniek internationaal beleid noodzakelijk, aangezien het om een wereldwijde sector gaat. En ten tweede moeten spelers die de regels niet naleven, worden bestraft.

3 – De transitie naar koolstofneutraliteit 

De investering die nodig is voor de bouw van nieuwe, groenere schepen wordt geschat op 5.000 miljard dollar tegen 2050. De kosten voor de modernisering van de bestaande vloot zijn nog niet bekend, maar zullen niet min zijn ... Bovendien zal de investering om de haveninfrastructuur te vernieuwen gigantisch zijn.

4 – Grote onzekerheid over de beste brandstof en/of technologie

Wat wordt de brandstof of technologie van de toekomst? De meningen lopen uiteen.

Veel brandstofsoorten met een lage uitstoot zullen waarschijnlijk enige tijd naast elkaar blijven bestaan. Elektriciteit zal alleen worden gebruikt op kustschepen, veerboten en bepaalde trailers. Grote schepen zullen vloeibaar aardgas (LNG) of vloeibaar petroleumgas (LPG) gebruiken, of methanol, ammoniak en misschien zelfs biobrandstoffen.

Het transport over lange afstanden zal in eerste instantie afhangen van de zware brandstof, eventueel met koolstofafvang en -opslag. Waterstof heeft potentieel, maar de dichtheid, opslag en manipulatie ervan roepen vragen op. Ook wind, zonne-energie en kernenergie blijven niet achter.

Maar het echte probleem vandaag is dat als het aantal schepen dat met schonere brandstoffen kan werken, effectief toeneemt, die brandstoffen nog niet voldoende internationaal beschikbaar zijn. Het aanbod ligt met andere woorden beduidend lager dan de vraag.

5 – Banken spelen een sleutelrol

Banken spelen een sleutelrol in de financiering van de energietransitie. In 2019 hebben elf financiële instellingen – voornamelijk Europese instellingen, waaronder de groep BNP Paribas – de Poseidon-principes ingevoerd, die de overgang naar koolstofarme shipping ondersteunen. Dankzij dat wereldwijde kader kan de koolstofintensiteit van bankleningen voor de maritieme sector worden gemeten en is die voor iedereen bekend. Vandaag zijn er 24 ondertekenaars, waaronder Japanse financiële instellingen. En dat is goed nieuws.

Graag meer info?

De presentaties, video's en foto's van het evenement van 25 mei 2023 zijn beschikbaar op deze pagina.